new

Kalendarium Parafii Matki Bożej Częstochowskiej w Wołominie – lata 1939-1949

1939

10 września, podczas nalotu lotnictwa niemieckiego na Wołomin, kościół został uszkodzony po raz pierwszy. Zniszczeniu uległ dach, a z okien wleciały wszystkie szyby.

Prace Komitetu Budowy Domu Katolickiego im. księdza Ignacego Skorupki zostały przerwane.

1941

W kwietniu administrację parafii objął ksiądz Apoloniusz Kosiński.

W odnowionym kościele zbudowano ambonę według projektu architekta warszawskiego Konstantego Sylwina Jakimowicza (1879 –1960).

Obraz Matki Bożej Częstochowskiej, Patronki parafii, znajdujący się w ołtarzu głównym, został poddany renowacji.

Przy kościele powstała Rada Parafialna, której celem była pomoc ubożejącym coraz bardziej w czasie wojny mieszkańcom Wołomina. W skład Rady weszli m.in. inżynier Władysław Owsiany, adwokat Roszkowski, Stanisław Makola, Zofia Morawska, Stanisław Wróblewski, Lucyna Adamiec i senior Bractw Kościelnych Jan Bosek. Starano się o odzież i lekarstwa, a w domu rzeźnika Świderskiego urządzono społeczną kuchnię, która wydawała codziennie obiady dla około 400 osób.

7 listopada zmarł ksiądz proboszcz Leon Jackowski. W ostatnich miesiącach życia nieuleczalnie chorym, sparaliżowanym proboszczem, opiekował się ksiądz Apoloniusz Kosiński. Ksiądz Jackowski został pochowany na cmentarzu parafialnym w Wołominie.

1942

9 maja zmarł śmiercią męczeńską w obozie koncentracyjnym w Dachau ksiądz Jan Golędzinowski, pierwszy wołomiński proboszcz, wybitny kapłan, działacz społeczny i niepodległościowy w okresie zaborów, czynny przy organizacji Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego, kapelan wojny polsko–bolszewickiej w 1920 roku, członek Komitetu Budowy Kaplicy i Szkoły im. księdza Ignacego Skorupki w Ossowie w 1928 roku. Przed wojną członek Sejmiku Powiatowego w Radzyminie, radny Rady Miejskiej w Wołominie. Odznaczony przywilejem noszenia rokiety i mantoletu, a także Krzyżem Niepodległości (1933), Orderem Odrodzenia Polski IV klasy, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem z Wojnę 1918–1920, „Dyplomem Uznania” przyznanym przez Związek Strzelecki w Wołominie.

Ksiądz Golędzinowski był aresztowany przez Gestapo w parafii pw. Chrystusa Króla na warszawskim Targówku 30 marca 1940 roku i uwięziony na Pawiaku. 21 września 1940 roku wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu (numer obozowy 3823). 12 grudnia 1940 roku został przewieziony do obozu w Dachau (numer obozowy 22240). 6 maja 1942 roku wywieziony w tzw. „transporcie inwalidów” z Dachau do zamku w Hartheim nad Dunajem, gdzie został zamordowany.

Do parafii Wołomin przyłączono Lipiny Stare i Lipiny Nowe.

W listopadzie pracownicy elektrowni miejskiej, z obawy przed Niemcami, zdjęli z kościelnej wieży dwa dzwony i ukryli je (zakopali) na terenie elektrowni. W akcji tej brał także udział m.in. Stanisław Szewc ps. „Zaorski”, żołnierz Szarych Szeregów.

1944

W pierwszych dniach sierpnia, w czasie sowieckiej ofensywy, część wieży kościelnej została zniesiona przez pocisk artyleryjski, uszkodzeniu uległ ponownie dach kościoła.

W połowie sierpnia ksiądz proboszcz Kosiński opuścił Wołomin wraz z ludnością wygnaną z miasta przez wojska niemieckie.

Plebanię zajęli Niemcy, którzy na kościelnej wieży urządzili punkt obserwacyjny.

5 września Niemcy, wycofując się z Wołomina, wysadzili w powietrze pozostałą część wieży, która zawaliła się przygniatając swym ciężarem prawie cały kościół. We wnętrzu uległy zniszczeniu wszystkie konfesjonały, dwanaście stacji Drogi Krzyżowej i organy. Trzy piękne neogotyckie ołtarze zostały poważnie uszkodzone, najbardziej ucierpiał ołtarz główny.

1945

Kościół w Wołominie był zrujnowany. Msze św. odprawiano w kapliczce, wystawionej jeszcze w 1902 roku, a następnie w remizie na Placu Górnośląskim (obecnie 3 Maja), gdzie przed wojną strażacy mieli kinoteatr „Adria”.

Ksiądz proboszcz Apoloniusz Kosiński, który uważał, że biedna po wojnie społeczność parafialna nie zdoła podjąć trudu odbudowy kościoła, zorganizował Komitet Budowy Kaplicy pod przewodnictwem inżyniera Władysława Owsianego. Zdecydowano, że kaplica stanie w miejscu przeznaczonym przed wojną pod budowę Domu Katolickiego.

5 sierpnia poświęcono fundamenty pod przyszłą kaplicę.

1946

20 października kaplica, wzniesiona z ofiar parafian, została oddana do użytku wiernych. Uroczystość poświęcenia zaszczycił swoją obecnością  ksiądz Arcybiskup Metropolita Gnieźnieński i Warszawski, Prymas Polski August Hlond (1881–1948), który przyjechał do Wołomina na wizytację kanoniczną w asyście księdza Biskupa Wacława Majewskiego (1891–1983). Przy prowizorycznym ołtarzu głównym, w którym umieszczony został wydobyty z ruin kościoła obraz Matki Bożej Częstochowskiej, mszę św. odprawił ksiądz Dziekan Maksymilian Kościałkiewicz. Uczestniczyli prawie wszyscy mieszkańcy Wołomina.

Na prowizorycznym rusztowaniu zawieszono jeden z dwóch dzwonów ukrytych w 1942 roku przed Niemcami.

1947

W lipcu proboszczem parafii został ksiądz Walenty Zasada.

Ksiądz Zasada urodził się 12 lutego 1882 roku w Baruchowie w powiecie włocławskim. Święcenia kapłańskie otrzymał 10 lutego 1924 roku. W czasie II wojny światowej aresztowany w nocy z 17 na 18 lipca 1940 roku w Milanówku, gdzie był wówczas proboszczem, został uwięziony na Pawiaku. Od 6 stycznia 1941 roku przebywał w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu, a od 5 maja 1941 roku w obozie w Dachau (numer obozowy 25273). Szczęśliwie dożył wyzwolenia obozu przez Amerykanów w 1945 roku.

Ksiądz proboszcz Zasada przeprowadził remont plebanii, zwłaszcza dachu i budynków gospodarczych. Urządził wnętrze kaplicy, która otrzymała nowy ołtarz św. Antoniego, ambonę i podłogę.

1948

W warszawskiej firmie o znakomitych tradycjach organmistrzowskich Zygmunta Kamińskiego (1894–1981) ksiądz proboszcz Zasada zamówił dziesięciogłosowe organy, które kosztowały wówczas 1 600 000 złotych. Gorliwym pomocnikiem i doradcą przy budowie organów był Stanisław Lange (1898–1960), przedwojenny wiceburmistrz Wołomina.

1949

9 lipca do parafii Wołomin zostały przyłączone Majdan i Mostówka.

Z pomocą parafian i młodzieży licealnej, pracującej pod kierownictwem pana Boska, ksiądz proboszcz Zasada uporządkował ruiny zburzonego w 1944 roku kościoła piętrzące się na kościelnym placu.

Zorganizował Komitet Odbudowy obiektów zniszczonych przez wojnę i podjął starania, aby odbudowę kościoła w Wołominie włączyć do planu Odbudowy Kościołów Warszawy.

Zgłosili się inżynierowie architekci, m.in. inżynier Nachtman, z propozycją opracowania planów odbudowy kościoła.

W sierpniu ksiądz Walenty Zasada złożył rezygnację ze stanowiska proboszcza na ręce księdza Prymasa Stefana Wyszyńskiego, przebywającego w Wołominie z wizytacją kanoniczną.

Więcej tego autora:

+ There are no comments

Add yours

Zostaw komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.