Szkoła Podstawowa nr 4 – lata 1934-1939. Artykuł z serwisu dawny.pl - historia terenów powiatu wołomińskiego w dokumentach i wspomnieniach

“W 1934 roku wykończono nowy budynek, przeznaczony na szkołę. Zaś w 1935 roku władze szkolne przekazały do użytku siedmioklasową Szkołę Podstawową nr 4, mieszczącą się przy ulicy 1-go Maja w Wołominie. Budynek posiadał 11 izb lekcyjnych, kancelarię i pokój nauczycielski. Uczyło się w nim 14 oddziałów (795 dzieci). Obowiązek kierownika szkoły pełnił Witold Krakowiak. Oprócz niego w szkole zatrudnionych było 13 nauczycieli. Uczniowie przybyli z wielu szkół warszawskich, powiatu radzymińskiego oraz trzech pozostałych szkół wołomińskich.”¹ Największym problemem nowej szkoły był brak pomocy naukowych.

Rok szkolny rozpoczęto 3 września 1935 roku nabożeństwem w kościele parafialnym. Z dniem 4 września podjęto normalne zajęcia. 28 września dzieci przystąpiły do Komunii Świętej, 21 grudnia, na ostatniej lekcji wszystkie klasy przedpołudniowe zgromadziły się na górnym korytarzu, gdzie ustawiono choinkę. Po przemówieniu kierownika szkoły zaśpiewano kilka kolęd. Następnie wychowawcy wraz z uczniami rozeszli się do sal, gdzie nastąpiło dzielenie się opłatkiem i rozdanie półrocznych świadectw.

Na początku istnienia szkoły został zorganizowany Komitet Rodzicielski. Wyłonił on dwie sekcje: dożywiania i pomocy najuboższym. Pierwsza sekcja zajęła się dożywianiem 148 uczniów, wydając im śniadania.

Na terenie szkoły zaczęły funkcjonować następujące organizacje uczniowskie: koło LOPT, koło PCK, drużyna harcerska męska, drużyna harcerska żeńska oraz drużyna zuchów.

Tradycją przedwojennej szkoły stało się obchodzenie imienin Pana Prezydenta Rzeczpospolitej prof. Ignacego Mościckiego. Po nabożeństwie w parafialnym kościele, młodzież szkolna gromadziła się na korytarzu przed udekorowanym portretem prezydenta. Kilka refleksji wygłaszał kierownik szkoły. Następnie chór szkolny wykonywał hymn państwowy. Pozostałą część akademii wypełniały deklamacje dzieci. Uroczystość nacechowana była powagą i podniosłością.²

3 maja 1937 roku szkoła obchodziła wielkie uroczystości. Tego dnia wbito gwoździe w drzewce sztandaru. Fundatorem sztandaru było Koło Rodzicielskie. Poświęcenia sztandaru w kościele parafialnym dokonał ks. Leon Milewicz. 11 listopada władze szkolne nadały Szkole Podstawowej nr 4 nazwę “Publicznej Szkoły Podstawowej III stopnia.”

“W roku szkolnym 1936/37 Rada Pedagogiczna wystąpiła do Dozoru Szkolnego o nadanie szkole patrona w osobie Marszałka Polski Edwarda Śmigłego -Rydza, reprezentującego dumę i honor żołnierza polskiego. Żywa tradycja walk w roku 1920 na polach pobliskiego Radzymina nasunęła szkole postulat wychowania młodzieży w duchu żołnierskiego porządku i służby dla Rzeczpospolitej. Jednakże sprawa nie została rozpatrzona.”³

W 1937 roku na terenie szkoły zaczęło funkcjonować koło Ligi Morskiej i Kolonialnej. Jego początki i tradycje sięgały roku 1918. Zostało założone pod nazwą Bandera Polska. Następnie przekształciło się w Ligę Żeglugi Polskiej, a od 1924 roku istniało jako Liga Morska i Rzeczna. Organizacja jako główne zadania stawiała sobie: propagandę obrony morskiej (zbiórka pieniędzy na Fundusze Obrony Morskiej), popularyzację spraw morskich i wychowanie morskie młodzieży oraz popieranie żeglugi śródlądowej.”⁴

Dzięki działalności stowarzyszenia “w roku 1933 został włączony dla LMK Komitet Zbiórki na okręt “Dar Szkoły Polskiej”, obejmujący nauczycielstwo i młodzież szkolną. Utworzony z związku z tym Wydział Wychowania Morskiego Młodzieży zajął się energicznie akcją propagandową i organizacyjną wśród młodzieży, nie zaniedbując prac z dziedziny programowej. Odczyty, referaty, akademie, wystawy, kursy modelarstwa okręgowego, popularne wycieczki do Gdyni i po morzu, wycieczki zagraniczne, sporty wodne i turystyka wodna, obozy wypoczynkowe, obozy i kursy żeglarskie, spływ do morza – oto metody pracy i sposobu oddziaływania na młode pokolenie celem przekształcenia dominującej do niedawna psychiki lądowej na psychikę narodu żeglarskiego.”⁵ Ważnym osiągnięciem Ligi był rozwój działalności wydawniczo-prasowej. Pierwsze czasopismo pojawiło się na początku istnienia z LMK, pod nazwą “Bandera Polska”. Od 1924 roku zaczął wychodzić miesięcznik “Morze”. Następnie w 1934 roku popularny miesięcznik “Polska na morzu”, przeznaczony głównie dla młodzieży. “We wrześniu roku 1934 ukazał się pierwszy numer kwartalnika naukowego “Sprawy morskiej i kolonialnej”. W roku 1935 Liga przejęła od Akademickiego Związku Morskiego miesięcznik “Szkwał”, który wydawała do roku 1937. Dla Kół Szkolnych LMK wydawana była ponadto “Gazetka Morska”. Oprócz czasopism organizacje publikowały również broszury: książki z dziedziny morskiej i kolonialnej.

LMK organizowała systematycznie uroczystości “Święta Morza”, “Dni Kolonialne” oraz rocznice odzyskania dostępu do morza”.⁶Swój szybki rozwój zawdzięczała utworzeniu ogniw pośrednich między Zarządem Głównym a Oddziałami.

W Szkole Podstawowej nr 4 w rolę opiekuna LMK wcieliła się Maria Skawińska. W czerwcu 1938 roku uczniowie będący członkami koła LMK zaprezentowali wystawę obrazującą model portu w Gdyni. W lutym 1939 roku zorganizowali przedstawienie upamiętniające pozyskanie przez Polskę brzegu morskiego.

Uroczystość przygotowana była z wielkim nakładem pracy. Wypadła bardzo korzystnie. Zaś w maju 1939 roku członkowie koła przystąpili do egzaminu na stopień historyka morskiego. Egzamin przed komisją złożoną z: dyrektora szkoły, opiekunki koła oraz delegata miejskiego oddziału LMK wypadł imponująco. Uczniowie wykazali się doskonałym przygotowaniem. Tak wspaniała organizacja koła była zasługą Marii Skawińskiej. Za jej inicjatywą starsze klasy przygotowały pakiet listów do uczniów szkoły polskiej w Pitsburgu. W listach uczniowie opisywali chwile życia szkolnego i domowego. Poza listami w pakiecie znajdował się album wypełniony ilustracjami ze współczesnych dziejów Rzeczpospolitej. Tym gestem Maria Skawińska roźpoczęła tradycję korespondencji Szkoły Podstawowej nr 4 z polskimi szkołami za granicą. W tym samym roku zaczęła funkcjonować szkolna gazeta “Głos uczniowski”, wydawana przez uczniów szkoły.

Rada Pedagogiczna uchwaliła wprowadzenie fartuchów jako strojów szkolnych oraz odznak klasowych w postaci kokard i krawatów. Zarządzenie przyjęte życzliwie przez rodziców, wpłynęło na poprawienie wyglądu estetycznego uczniów.

Minęły pierwsze lata funkcjonowania szkoły. Praca organizacyjna, tworzenie nowej tradycji, kształtowanie oblicza wychowawczego, te sprawy stanowiły przedmiot wysiłku kierownictwa i Rady Pedagogicznej. Tymczasem do szkoły zaczęły docierać wiadomości o niepokojących wydarzeniach politycznych w kraju. Zdobycze Niemców oraz ich żądania postawione Polsce wzbudzały zainteresowanie wśród uczniów. W 1939 roku wszystkie klasy zorganizowały zbiórkę pieniędzy na Fundusz Obrony Narodowej. Inicjatorem całej akcji był uczeń klasy czwartej, Zbigniew Cielepa. Zwrócił się do wszystkich uczniów z odezwą. Klasa, do której uczęszczał wraz z opiekunem, zajęła się zbiórką pieniędzy. Delegaci szkolnego koła Polskiego Czerwonego Krzyża zebrane fundusze przekazali Komunalnej Kasie Oszczędności znajdującej się w Wołominie. Do zbiórki przyłączyły się także koła PCK i LMK. W wirze wypadków politycznych, wpływających na przebieg pracy szkoły, zbliżał się koniec roku szkolnego.

Justyna Lech