Franciszek Kominek (ur. 15 VI 1892 w Turzu − zm. 8 I 1973 w Turzu), spoczywa na cmentarzu w Poświętnem k. Wołomina, kw. E–01–02
Działacz niepodległościowy i ludowy, s. Bartłomieja i Franciszki z d. Wojda, mąż Leokadii.
Naukę czytania i pisania rozpoczął w domu pod kierunkiem wiejskiego nauczyciela – Pawła Wasilewskiego, mieszkańca wsi Turze, do klasy wstępnej gimnazjalnej przygotowywał go nauczyciel Zawadzki ze szkoły w Ręczajach, uczeń IV Gimnazjum Magistratu Warszawy przy ul. Brukowej 5 (obecnie ul. ks. Ignacego Kłopotowskiego) na Pradze w Warszawie (1902−1905), w polskim gimnazjum Wojciecha Górskiego − Gimnazjum Męskim pw. św. Wojciecha przy ul. Hortensji 2 w Warszawie (1906−1910).
Po powrocie do Turza rozpoczął działalność niepodległościową od nawiązania kontaktów z działaczami związanymi z pismem „Siewba”. W 1913 wstąpił do Polskich Drużyn Strzeleckich w Warszawie, ps. „Rządza” kolportował legalną i nielegalną prasę wśród ludności chłopskiej, werbował młodzież do ruchu strzeleckiego „Strzelec”, np. w Turzu. W Wołominie nawiązał kontakt z prezesem Narodowego Związku Chłopskiego Januszem Lewańskim, z którego pomocą zorganizował sekcję kolporterów prasy podziemnej i drużynę „Strzelca”. Żołnierz tzw. Batalionu Warszawskiego Polskiej Organizacji Wojskowej (sierpień 1915−26 VIII 1915). Komendant Obwodu Mińsko-Mazowieckiego I Okręgu POW (luty 1916), organizator komend w miejscowych POW i Kół Polskiego Stronnictwa Ludowego „Wyzwolenie”. Ochotnik 201. Pułku Piechoty w wojnie polsko-bolszewickiej (1920). Podchorąży w 5. Pułku Piechoty Legionów (3 X 1920−20 XI 1920). Przeniesiony do rezerwy (1923), mianowany do stopnia podporucznika rezerwy (1930).
Organizator szkół powszechnych i Dozoru Szkolnego w gminie Międzyleś, prezes Kółka Rolniczego w Turzu, członek Zarządu Stowarzyszenia Spożywców, organizator i członek Zarządu Kasy Stefczyka, członek Zarządu Ochotniczej Straży Pożarnej, organizator sekcji teatralnej. Członek Sejmiku Powiatowego w Radzyminie, następnie Prezydium Wydziału Powiatowego. Podwójt gminy Międzyleś, prezes Komitetu Budowy Szkoły w Turzu. Sympatyk Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem (1930), prezes Koła Stronnictwa Ludowego, radny gm. Międzyleś (1939). Ostatni powiatowy Delegat Rządu na Kraj, ps. „Borkowski”, „Tur”. W 1944 aresztowany przez NKWD, osadzony w pomieszczeniach Huty Szkła w Tłuszczu, 12 XI 1944 wywieziony i osadzony w obozie NKWD nr 270 w Borowiczach (Związek Sowiecki), w którym przebywał do 22 II 1946. W rodzinne strony wrócił 28 II 1946, zajął się prowadzeniem gospodarstwa rolnego, pszczelarstwem i sadownictwem.
Odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V klasy (1922), Krzyżem Walecznych (1922), Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Odznaką Pamiątkową Więźniów Ideowych (1929), Odznaką I Brygady Ludowego Wojska. Upamiętniony na tablicy „W hołdzie ofiarom represji stalinowskich” umieszczonej na budynku przy ul. Henryka Sienkiewicza 1 w Wołominie (dawna siedziba Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego).
Źródło: Powiat Wołomiński, www.powiat-wolominski.pl, [dostęp 18 V 2014];
Z. Gnat-Wieteska, Franciszek Kominek − działacz niepodległościowy i ludowy, „Rocznik Wołomiński” 2008, t. 4, s. 271−281;
Uwięzieni w Borowiczach, dz. cyt., s. 117; L. Podhorodecki, Organizacja strzelecka w naszym regionie, „Wieści Podwarszawskie” 1997, nr 4, s. 6.
+ There are no comments
Add yours