Kategoria: Jadów

Dąbrowka Dobczyn edukacja II Wojna Światowa Jadów Kobyłka Marki Ossów Postoliska Poświętne Radzymin Słupno Tłuszcz Urle Wołomin Zielonka

Nauczyciele regionu wołomińskiego w latach okupacji

Już na początku okupacji niemieckiej i sowieckiej, w październiku 1939 r. ZNP przekształcił się w Tajną Organizację Nauczycielską. Jej głównym zadaniem było rozwijanie tajnego nauczania w zakresie wszystkich typów szkół, począwszy od szkoły podstawowej, a kończąc na wyższych uczelniach.  TON rozwijał w naszym regionie tajne nauczanie historii, geografii i literatury polskiej w szkołach podstawowych, a także organizował konspiracyjne szkolnictwo średnie.

Leszek Podhorodecki
Polska Partia Socjalistyczna przed I Wojną Światową Urle wydarzenia

Urle, Rogów, Sławków, Bezdany

Z dokumentów zebranych w tej sprawie nie wynika wprost, jaki był plan napadu na pociąg. W pierwszych doniesieniach jako miejsce akcji podawano wieś letniskową Urle, później zaś (i w raporcie końcowym) pojawiła się informacja o stacji Łochów, choć miejscem zbiórki bojowców były okolice Urli. Być może część grupy miała wejść do pociągu na stacji w Łochowie, by po minięciu mostu na Liwcu zaatakować ochronę wagonu pocztowego równocześnie z uzbrojonymi bojowcami zgromadzonymi na stacji w Urlach.

Tadeusz Izbicki
dwudziestolecie międzywojenne Urle wydarzenia

Uroczystość nad Liwcem

Czy istotnie fotografie zostały wykonane w niedzielę dnia 5 sierpnia 1934 r.? Być może pozostał jakiś ślad np. w kronice parafialnej lub we wspomnieniach, bądź innych zapiskach lub notatkach. A może żyją jeszcze świadkowie, którzy mogliby rozwiać wątpliwości wokół postawionych na wstępie pytań: co? i kiedy?. Odpowiedź na pytanie gdzie? nie budzi już – moim zdaniem – zastrzeżeń. W każdym razie wydarzenie to musiało być czymś nadzwyczajnym, skoro anonimowy autor zdecydował uwiecznić je na swoich fotografiach.

Tadeusz Izbicki
II Wojna Światowa Jadów PRL Tłuszcz wspomnienia ziemiaństwo

Urodziłem się nad Cienką (V)

Jadowski dom w typie drewnianego, parterowego dworku (istnieje do dziś choć w stanie podupadłym) z dwoma pokoikami na poddaszu i jednym w mansardzie z wyjściem na taras będący jednocześnie dachem werandy, od śmierci Dziadziusia w 1942 r. zamieszkiwany był przez wnuka Jego siostry, lekarza Antoniego Perłowskiego z rodziną. Ten młody wówczas kuzyn (od kilkunastu lat już nieżyjący) objął po Dziadziusu placówkę lekarską w Jadowie. Po wejściu armii sowieckiej w domu tym schronili się też bezdomni kuzyni Brudniccy z pobliskiego majątku z Berki spalonego w czasie działań wojennych.

Zdzisław Ludwik Wiśniewski
II Wojna Światowa Jadów Tłuszcz Urle wydarzenia

Polowanie na Hauptwachtmeistera Steina

Nazwisko niemieckiego żandarma Steina zna chyba każdy mieszkaniec naszej okolicy, który choć trochę interesuje się historią lokalną. Przewija się ono we wspomnieniach wielu osób, które przeżyły II wojnę światową w tym rejonie. Człowiek ten zasłużył sobie na taką pamięć wyjątkowym okrucieństwem i bestialstwem. Świadkowie przypisują mu kilkadziesiąt mordów.  Polskie Państwo Podziemne nie było w tej sytuacji bezczynne. Na bestię wydano wyrok śmierci. Film opowiada historię wszystkich zamachów przeprowadzonych na życie Hauptwachtmeistera Steina.

Marcin Ołdak
Chrzęsne II Wojna Światowa Sulejów Tłuszcz życiorysy

Jan Estkowski – losy żołnierza i honorowego obywatela Tłuszcza (VI)

W obliczu nadchodzącej klęski, z Tłuszcza pospiesznie wycofali się Niemcy, żandarmeria, policja kolejowa i urzędnicy. W tym samym czasie do miasta weszły oddziały Armii Krajowej, witane owacyjnie przez mieszkańców. Od zachodu weszła do Tłuszcza grupa Józefa Marcinkowskiego „Wyboja”, od wschodu kompania Wacława Wierzby „Odrowąża”. Na teren osady zaczęli spływać także kolejni żołnierze obwodu. W zabudowaniach „Rolnika” na ul. Kościuszki swój sztab ulokował dowódca pułku Edward Nowicki „Jog”. Ewentualna obrona Tłuszcza została powierzona mjrowi Jerzemu Iszkowskiemu „Orczykowi”.

Marcin Ołdak