Pierwsze lata huty “Wołomin” – lata 1906 – 1907

List z informacją o strajku robotników huty "Wołomin" w październiku 1906 r.
List z informacją o strajku robotników huty "Wołomin" w październiku 1906 r.

W dniu 19 października 1906 r. rozpoczął się w wołomińskiej hucie pierwszy strajk ekonomiczny, który był zarazem pierwszym strajkiem tego typu w Wołominie. Do strajku przystąpiło 15 hutników – majstrów oraz 25 ich pomocników. Robotnicy zażądali podwyżki zarobków o 12,5 procent. Żądanie to popierało również dwudziestu pracujących w hucie szlifierzy, którzy nie przerwali jednak pracy, chociaż grozili jej porzuceniem. Wobec nieustępliwej postawy fabrykanta w trakcie rozmów z przedstawicielami robotników, w których uczestniczył również inspektor fabryczny E. Karpiński, żądanie podwyżki zarobków zostało zmienione na postulat zatrudnienia przez właścicieli huty specjalnych robotników do wyjmowania gotowych wyrobów z piecyków po odprężeniu. Do tego czasu czynność ta należała do obowiązków zespołów hutniczych. Wobec zobowiązania się właścicieli do spełnienia tego postulatu strajk został zakończony w dniu 24 października 1906 roku.

Rzemieślnicy Wołomina w czasach II Rzeczypospolitej

Cechy w 20-leciu międzywojennym brały żywy udział w życiu publicznym Wołomina. Uczestniczyły w obchodach świąt państwowych i religijnych, organizowały święta cechowe, spotkania towarzyskie, zabawy, imprezy sportowe, kulturalne, prowadziły szkolenia, różne akcje oświatowe, zbierały składki na cele społeczne, przed wybuchem wojny – na Fundusz Obrony Narodowej, broniły interesów rzemieślników, rozstrzygały spory między mistrzami a czeladnikami. Przedstawiciele cechów wchodzili w skład Rady Miejskiej i samorządów lokalnych.

Wołomin w latach kryzysu gospodarczego 1930-1933

Burmistrz Stanisław Lange przemawia podczas Święta Morza, rok 1933
Burmistrz Stanisław Lange przemawia podczas Święta Morza, rok 1933

Rada Miejska stanowiła w tamtych latach arenę ostrej walki politycznej między zwolennikami BBWR a przedstawicielami opozycji. Ofiarą rozgrywek politycznych padł zasłużony burmistrz Wołomina Mieczysław Czajkowski, którego 21 maja 1932 r. odwołał ze stanowiska starosta powiatowy. W dwa tygodnie później grupa radnych zgłosiła votum nieufności dla wiceburmistrza Stanisława Langego, także zasłużonego działacza samorządowego w Wołominie. W rezultacie władze powiatowe powołały w Wołominie zarząd komisaryczny z Samkiem, a potem Teodorem Roszko na czele.

Narodziny światła w Radzyminie

Burmistrz Stanisław Marszał (pierwszy od prawej) w miejskiej elektrowni.
Burmistrz Stanisław Marszał (pierwszy od prawej) w miejskiej elektrowni.

Do roku 1916-1917 miasto było ciemne, bo oświetlała je chyba tylko jedna latarnia lampą naftową, która stała na ulicy Warszawskiej, przed budynkiem mieszczącym wtedy Państwową […]

Historia wołomińskiej orkiestry

Orkiestra pod dyrekcją Stanisława Wojakowskiego rok 1926.
Orkiestra pod dyrekcją Stanisława Wojakowskiego rok 1926.

Pisząc historię wołomińskiej orkiestry dętej trudno pominąć działalność orkiestrową Stanisława Wojakowskiego – dyrygenta orkiestr i dziadka Andrzeja Wojakowskiego – dyrygenta. Dlatego pragnę przekazać garść wspomnień […]

Ostatnia wielka akcja strajkowa w Hucie Szkła “Vitrum”

Załogę do strajku mobilizował Komitet Miejski KPP w Wołominie, poprzez swoje komórki w hucie. 12 maja 1937 r. podczas ogólnego zebrania całej załogi wyłoniony został Komitet Strajkowy, w skład którego weszło trzech członków KPP, a mianowicie: Mieczysław Lipert, Julian Libich i Stanisław Dębski. Jak wielki autorytet na terenie huty miała KPP może świadczyć fakt wybrania Mieczysława Liperta na przewodniczącego Komitetu Strajkowego. Jedynie ze względów taktycznych Lipert zmuszomy był z funkcji tej zrezygnować. 12 maja 1937 r. wybuchł strajk w hucie „Vitrum”, obejmując całą załogę w liczbie 370 osób. Wybuchł jeden z największych strajków okupacyjnych w Polsce w przemyśle szklarskim. Strajk trwał przeszło 7 tygodni i zakończył się 25 czerwca 1937 r. pełnym sukcesem bohaterskiej załogi huty „Vitrum”…

Cztery wieki Ząbek (III)

Miasto-ogród Ząbki
Miasto-ogród Ząbki

Ważnym wydarzeniem w dziejach Ząbek było otwarcie 17 maja 1903 r. szpitala psychiatrycznego w Drewnicy. Inicjatorem jego założenia było powstałe cztery lata wcześniej Towarzystwo Pomocy Lekarskiej i Opieki nad Umysłowo i Nerwowo Chorymi. Nabyło ono dwa baraki po rosyjskim schronisku dla dzieci żołnierskich, a także spory obszar ziemi dawnego folwarku majora Drewnickiego. Pierwotnie szpital był przeznaczony na 24 pacjentów, w miarę jego rozbudowy liczba ta wzrosła do 220 w 1912 r. Pracą zakładu kierował naukowiec i społecznik dr Karol Rychliński. Od jego nazwiska pochodzi nazwa trzypiętrowego budynku mieszkalnego dla lekarzy i pracowników obsługi wzniesionego w 1913 r – „Rychliński”. Szpital zatrudniał wówczas dwóch lekarzy i 60 pracowników obsługi.