By:
On:

Na jesieni 1918 roku, po 123 latach niewoli, Polska odzyskała Niepodległość. Warto wiedzieć jak doszło do tego wydarzenia i co wtedy działo się na naszym terenie.

28 lipca 1914 roku wybuchła I wojna światowa. Bezpośrednią przyczyną tego wielkiego konfliktu było zabójstwo austriackiego następcy tronu, arcyksięcia Franciszka Ferdynanda w Sarajewie przez serbskiego nacjonalistę. Na Starym Kontynencie od dawna jednak państwa prześcigały się w „wyścigu zbrojeń”. Poważnymi problemami prowadzącymi do wojny były, konflikt o kolonie afrykańskie, niepokoje na Bałkanach czy agresywna polityka Cesarstwa Niemieckiego. W wojnie uczestniczyły wszystkie mocarstwa europejskie, w tym również te, które dokonały ponad sto lat wcześniej rozbiorów Polski. Państwa ententy, czyli Francja, Anglia i Rosja stanęły naprzeciw państwom centralnym, czyli Niemcom, Austro-Węgrom i ich sojusznikom.Czytaj dalej

By:
On:

Erygowanie parafii

Od chwili wybudowania kościoła, zarządzający nim rektorzy czynili starania u władz kościelnych o nadanie samodzielności parafialnej. Centrum życia religijnego przeniosło się bowiem z peryferyjnie położonego Grodziska do rozwijających dynamicznie Marek. Jednak dopiero zabiegi ks. Dominika Budzejko spowodowały, że na progu rodzącej się niepodległości starania te zostały uwiecznione sukcesem. Należy tu wspomnieć o liście ks. rektora z 22 sierpnia 1917 r. skierowanego do ówczesnych władz kościelnych, w którym uzasadnia potrzebę powołania w Markach samodzielnej parafii. Ze względu na wagę tegoż listu i jego skutek pozwolę sobie zacytować go w całości, zachowując ówczesną pisownię70.Czytaj dalej

By:
On:

Jak wiadomo, organizacja ta powstała przed I wojną światową w Galicji z inicjatywy Józefa Piłsudskiego. Miała charakter paramilitarny, przygotowywała bowiem patriotyczną młodzież z różnych środowisk społecznych do czynu zbrojnego, mającego doprowadzić do niepodległości Polski. Organizacja strzelecka stała się zalążkiem Legionów Polskich, walczących na froncie wschodnim przy boku Austro-Węgier przeciw carskiej Rosji, głównemu zaborcy Polski. Organizacje strzeleckie powstały też w Kongresówce pod zaborem rosyjskim. W czasie wojny działały na tyłach armii rosyjskiej prowadząc wywiad i przeprowadzając działania dywersyjne.Czytaj dalej

By:
On:

Wybuch I wojny światowej w 1914 r. stanowił katastrofę gospodarczą dla ziem polskich, przyniósł bowiem straszliwe zniszczenia, dewastację terenu przez walczące armie, masowe przesiedlenia ludności, ogołocenie kraju z żywności, surowców, zadał krwawe straty mieszkańcom. W rezultacie warunki socjalno-bytowe Polaków tragicznie się pogorszyły. Zarazem wojna między solidarnymi dotąd wobec polskich ruchów narodowowyzwoleńczych zaborcami stworzyła nam szanse na odzyskanie niepodległości.Czytaj dalej

By:
On:

Zbliża się jesień, a wraz z nią 91 rocznica odzyskania niepodległości przez Polskę. Chlubną kartę w tamtych dniach zapisała szczególnie Polska Organizacja Wojskowa – podporządkowany Piłsudskiemu konspiracyjny ruch, którego celem było przejęcie władzy w Polsce. W całym kraju peowiacy przystąpili do rozbrajania posterunków niemieckich. A jak było w Tłuszczu?Czytaj dalej

By:
On:

Budowa w trakcie wielkiej wojny

Budowa kościoła ruszyła pełną parą. Pracami kierował Michał Filipowicz z Międzyrzecza. Tymczasem nad światem zawisło złowrogie widmo wielkiej wojny. Wiosną 1914 roku ogłoszono powszechną mobilizację. Europa przypominała beczkę pełną prochu. Wybuch był kwestią chwili. W dokumentach parafialnych zachowały się odezwy do Polaków i informacje, jakie tuż przed wybuchem wojny oraz w jej trakcie zobowiązany był czytać wiernym proboszcz Wacław Koskowski.Czytaj dalej

By:
On:

Wołomin w latach 1916-1919

Informacje prasowe o tym iż Wołomin był miastem już w roku 1916 można napotkać w “Kulturze Wołomina”, tygodniku którego pierwszy, i jak się wydaje, ostatni numer ukazał się w 1925 r. W tym tygodniku dwukrotnie pojawia się o tym wzmianka, pierwszy raz w artykule porównującym możliwości rozwoju miast Wołomina i Radzymina, oraz w ciekawej biografii zasłużonego mieszkańca Wołomina – Szymona Donde.

Na rozwój miejscowości Wołomin pierwszoplanowe znaczenie miało przedsięwzięcie urbanistyczne, którego autorem był inżynier Henryk Konstanty Wojciechowski (1851-12.06.1934). Gdyby nie jego inwencja i przedsiębiorczość, Wołomin obecnie byłby porównywalny z miejscowościami rzędu Ząbek lub Zielonki, czekając zapewne na prawa miejskie do końca lat sześćdziesiątych.Czytaj dalej

By:
On:

Raport

Dnia 11 XI przed wieczorem komenda miejscowa Postoliska przy pomocy komendy miejscowej Tłuszcz i cywilnych ludzi zajęła po krótkiej strzelaninie stację Tłuszcz. Strat żadnych ani po stronie naszej, ani po niemieckiej. Zdobyte zostały karabiny w liczbie 30, nieuszkodzone urządzenia stacyjne, maszyna do pisania. Dnia 11 XI w nocy wymaszerowali Niemcy z Jadowa do Łochowa, zostało ich tylko 8 (przed wymarszem uciekł jeden poznańczyk), a moi ludzie rozbroili 6-ciu Niemców w różnych punktach miasta; w nocy przyjechało 4 żołnierzy Wehrmachtu z Mińska Mazowieckiego i przy pomocy tychże chcieliśmy rozbroić pozostałych Niemców. Ci zaczęli strzelać, przy czym zabili nam jednego człowieka z POW; z Niemców jeden ciężko ranny, reszta, korzystając z ciemności, uciekła przez ogrody do Łochowa.Czytaj dalej

By:
On:

Każdy rozważny człowiek a dobry Polak stara się o to, żeby w narodzie była jak największa zgoda, bo wiemy przecie, że zgoda buduje, a niezgoda rujnuje. Ale są między nami tacy, dla których zgoda jest szkodliwa, bo z niezgody mogą ciągnąć zyski dla siebie i bogacić się cudzym kosztem. Tacy ludzie, zamiast godzić sąsiadów z sobą, starają się szczuć jednych na drugich, szerzą różne waśnie i kłótnie w narodzie i wyzyskują je potem na własną korzyść.Czytaj dalej

By:
On:

Wydział karny odwoławczy sadu okręgowego w Warszawie rozpoznał skargę o oszczerstwo, jaką wytoczył P. Olgierd Korolkiewicz, właściciel Nowej Wsi w gminie Renczajach, przeciwko mieszkańcowi wsi sąsiedniej Janklowi Szafranowi.  Według skargi p. Korolkiewicza Szafran od dłuższego czasu podżegał chłopów przeciw dworowi, czynił zaś to w tym celu, aby wyłudzać od chłopów pieniądze.Czytaj dalej

By:
On:

Zabawy ludowe – Zabawa w Jasienicy – Z czem wracają nasi uchodźcy?

(…) Popsuły też tegoletnie deszcze ludziom wiejskim i miejskim niedzielne zabawy. A tych zabaw, chociaż to czas wojny, w Polsce teraz bez liku. Niema numeru gazety prowincjonalnej, w którejby się nie zapowiadała jakaś uroczystość lub zabawa, to po miasteczkach, to po wsiach. Okazje zawsze się trafią. Trzeba się uważnie tym zebraniom, zjazdom i zabawom przyglądać, by ich sens głębszy zrozumieć. Napozór mogłoby się bez tych zgiełkliwości obyć, a jednak nie może się obyć. Dawniej lud nasz bawił się w karczmie. Tara pił, gawędził, hulał i hasał. Teraz karczma niemal znikła z widowni. Pić zresztą niema co, chyba cienkie, coraz cieńsze piwo, bo wódka strasznie droga. Potajemne gorzelnie, których jest wiele, są w możności dostarczać alkoholu tylko nałogowym amatorom gorzałki. To jedno. Dawniej lud bawił się sam z sobą i wśród siebie. Teraz nareszcie zaczyna się w swych zabawach łączyć z inteligencją. I to właśnie szczególnie ważne. Znika też, a raczej zanika stopniowo wyodrębnienie różnych sfer narodu. To drugie.Czytaj dalej

By:
On:

Cicha, położona na uboczu wioska Dąbrówki w ziemi radzymjńskiej, w gminie Małopole, była niedawno widownią niezwykłej uroczystości: oto dokonano tam odsłonienia i poświęcenia pomnika wzniesionego przez włościan miejscowych Tadeuszowi Kościuszce. Inicjatywa wyszła od znanego działacza miejscowego, właściciela folwarku Laskowo-Głuchy, p. Bolesława Jeziorańskiego, utalentowanego artysty rzeźbiarza, którego dziełem ofiarowanem przezeń Dąbrówce jest właśnie piękny pomnik Kościuszki.Czytaj dalej

By:
On:

Dnia 27/I r.b. w miejscowej szkole początkowej w Tłuszczu odbyło się nadzwyczajne zgromadzenie członków miejscowego Oddziału. Pomimo iż pogoda nie bardzo sprzyjała, stawiło się prawie 3/4 członków. Zgromadzenie zagaił kol. W. Charzewski, powołując na przewodniczącego kol. Alf. Żylińskiego. Kolega A. Żyliński w krótkich, ale barwnych i podniosłych słowach streścił historję prób organizacyjnych nauczycielstwa od czasów reformy hr. Wielopolskiego do chwili obecnej; w konkluzji zawezwał obecnych do zgodnego obradowania z powodu ważności chwili.Czytaj dalej