Dzisiejszy Wołomin, jest wzmiankowany jeszcze w XV w. jako wieś. Miejscowość ta miała charakter wsi folwarcznej, aż do czasu jej zakupu przez Henryka Konstantego Woyciechowskiego. On to jako pierwszy rozparcelował część przynależnych mu ziem i zaczął je sprzedawać. Jednocześnie zachęcał swoich znajomych do osiedlania się tutaj.
Osada miejska
Niewątpliwie akcji parcelacyjnej, jak i rozwojowi osadnictwa sprzyjała stacja kolei żelaznej znajdująca się nieopodal. W wyniku lokowania kolejnych fabryk oraz intensywnego osadnictwa wieś z charakteru folwarcznego, zaczęła nosić znamiona osady miejskiej. W związku z tym jeszcze w roku 1912 mieszkańcy tutejszych wsi/osiedli złożyli wniosek o przyznanie Wołominowi statusu osady miejskiej.
Osada miejska jest to miejscowość zbyt mała, aby została uznana za miasto, jednocześnie posiadająca charakter typowo miejski. Pierwotnie na terenach zaboru rosyjskiego nie było zbyt wielu osad miejskich, natomiast na skutek represji po powstaniu styczniowym, wszystkie miasta, którym odebrano prawa miejskie zaczęły stanowić osady miejskie.
Status osady miejskiej Wołominowi został nadany w trakcie trwania I wojny światowej przez okupanta pruskiego. W tym miejscu można odnotować wybór pierwszej osoby na stanowisko „burmistrza” Wołomina. Został nim Józef Strohmajer. Niemniej zbyt długo nie piastowało tego stanowiska, ponieważ został mianowany burmistrzem i komisarzem osady miejskiej 25 marca 1917 roku, a już dnia 30 października 1917 roku komisarzem osady został Antoni Przygoda. Autorom nie udało się dotrzeć do dokładnej daty, kiedy Antoni Przygoda został zdjęty ze stanowiska. Jego miejsce zajął Józef Lewański.
Z dniem uzyskania przez Wołomin statutu miasta, 4 lutego 1919 roku, na pierwszym posiedzeniu Rady Miasta w dniu 9 marca 1919 ze stanowiska wójta zostaje „awansowany” na stanowisko burmistrza Józef Lewański (1919-1920), a jego zastępcą został dotychczasowy wice wójt Władysław Tokarzewski.
W roku 1920 burmistrzem zostaje Mieczysław Czajkowski (1920-1929). W latach 1921-22 inż. Czajkowski był właścicielem huty szkła „Wołomin”. W 1923 zorganizował Klub Sportowy „Huragan” w Wołominie. Burmistrz ten odszedł ze stanowiska w świetle niesławy w związku z upadkiem Banku Spółdzielczego. Zapadł wyrok uniewinniający. Niemniej na jego miejsce został mianowany Kazimierz Majerski.
Kazimierz Majerski (1929-1930) swoją funkcje komisarza rządowego objął na wniosek wojewody z chwilą zdjęcia z urzędu Mieczysława Czajkowskiego. Zadania pełnił od roku 1929 do 1930. Miał wiele planów wobec miasta, natomiast czas pełnienia funkcji nie pozwolił na ich realizację. W 1930 roku powrócił na stanowisko burmistrza inż. Mieczysław Czajkowski (1930-1932). Już w 1931 roku w „Kurierze Warszawskim” w ogłoszeniu o przetargu na roboty asenizacyjne, ponownie podpisuje się jako burmistrz. Zastąpiony został 21 maja 1932 roku przez komisarzy rządowych. Decyzją p. wojewody Twardo, powziętą w porozumieniu z wydziałem wojewódzkim, w 1932 roku zostały złożone z urzędu magistraty i burmistrzowie oraz rozwiązane rady miejskie w Grójcu i Wołominie. Posunięcie to zostało wywołane „małą inicjatywą pod względem gospodarczym, niedomaganiem gospodarki finansowej, nadmiernym obdłużeniem i naruszeniem sum przechodnich”.
Plany działania
Komisarz rządowy Lucjan Samek (1932-33) pobudował hale targowe oraz zapoczątkował prace nad odwodnieniem Wołomina. Nie miał Wołomin szczęścia do placówek finansowych. W atmosferze pogłosek o nadużyciach ogłosił w końcu 1932 roku upadłość Bank Spółdzielczy, w którego władzach zasiadali znani miejscowi działacze gospodarczy i przedsiębiorcy. W I kwartale następnego roku wykryto nadużycia w Bezprocentowej Kasie Żydowskiej.
Kolejnym komisarzem rządowym został Teodor Roszko (1933-1934). W dniu 27 maja 1934 odbyły się wybory samorządowe do rad miejskich. Objąwszy 1 listopada 1934 roku funkcję burmistrza Wołomina Józef Cichecki (1934-43) rozpoczął pracę od podstawowego porządkowania miasta, którego nawet główne ulice nie posiadały twardej nawierzchni i były prawie nieprzejezdne. Rada Miejska pod przewodnictwem burmistrza Cicheckiego opracowała plany działania. Już wiosną 1935 roku zaczęło się generalne porządkowanie, głównie ciągów komunikacyjnych. Ulice otrzymały twarde nawierzchnie oraz chodniki. Obsadzone też zostały efektownymi głogami posadzonymi na bocznych trawnikach. Równocześnie, po rozparcelowaniu części posiadłości, należących do ówczesnych właścicieli Wołomina – Woyciechowskich, nowi właściciele działek budowali domy. Powstała wzorcowa ulica Powstańców, którą władze miasta jako pierwszą w Wołominie skanalizowały, wyposażyły w asfaltową nawierzchnię, chodniki i obsadziły pięknymi, purpurowo kwitnącymi głogami, z których do dzisiaj zachowało się jeszcze kilka okazów. Niezbędne materiały do budowy ulic produkowała uruchomiona betoniarnia miejska, otwarto Elektrownię Miejską. Równocześnie burmistrz Józef Cichecki zainicjował budowę szkoły powszechnej oraz szkoły średniej na Wołominku.
8 lipca 1938 roku burmistrz Józef Cichecki z rąk Premiera RP otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi za osiągnięcia w porządkowaniu Pruszkowa i Wołomina, a w sierpniu 1938 roku z rąk Wojewody Warszawskiego – Medal za Długoletnią Pracę Samorządową.
Ks. Arkadiusz Rakoczy
Rocznik Wołomiński
tom XIV, 2018
+ There are no comments
Add yours