Prawdopodobnie w 1830 r. w Strachówce „dwór” pobudował drewniany budynek z przeznaczeniem na „uczyliszcze”. Uczęszczały tu dzieci służby folwarcznej i gospodarzy z okolicznych wiosek. Jednoizbowa szkoła mieściła 120 uczniów w czterech oddziałach. W 1927 r. Kuratorium Okręgu Szkolnego w Warszawie wydało pozwolenie na budowę 7-klasowej szkoły powszechnej. Jednak budowę odkładano ze względu na brak środków, dopiero w 1936 r. założono fundamenty i wzniesiono mury do pierwszego piętra i na tym budowę przerwano. Podczas II wojny światowej budynek uległ dewastacji. Dopiero w 1946 r. zabrzmiał dzwonek szkolny. Kierownikiem został Stefan Kmieciński.
Około 1880 r. powstała w Rozalinie szkoła, którą zlokalizowano w pomieszczeniach kościoła ewangelickiego. Pierwszymi nauczycielami byli panowie Żaczek i Dmowski. W 1906 r. przebudowano budynek pokościelny, powstała jedna izba i mieszkanie dla nauczyciela, składające się z dwóch pokoi i kuchni. Do szkoły uczęszczali uczniowie z Rozalina, Józefowa, Młyniska, Marysina i Annopola (nazwy wsi pochodzą od imion córek właściciela tych ziem).
W 1915 r. nauczyciel p. Kamiński wyjechał do Rosji, a inspektor szkolny skierował do szkoły Józefa Wachowicza. Uroczyste otwarcie szkoły dla 39 uczniów nastąpiło 23 października 1915 r. Dzieci przybywało, w budynku szkolnym uczyli się uczniowie klas I-II, a starsi z klas III-IV w wynajętych izbach u p. Bolesława Powierży. W latach trzydziestych budynek szkolny został powiększony o dwie izby lekcyjne i korytarz, uczęszczało wówczas 129 dzieci.
1 września 1940 r. stanowisko kierownika szkoły objął p. Mieczysław Stępień. Mimo okupacji używano podręczników przedwojennych, po cichu obchodzono uroczystości i święta narodowe.
Według notatki kronikarskiej:
„Pierwsze lekcje w Osęce odbywały się od 1915 r. w tzw. „Ochronkach”. Nie było budynku szkolnego, a jego rolę spełniały chłopskie, kurne chaty. Pod te strzechy trafiali także dorośli uczniowie i poznawali alfabet polski. Dalsza historia szkoły zaczyna się w 1937 r., kiedy to p. Józef Stryjek po powrocie z wojska, w stopniu kapitana, zainteresował się poziomem kulturalnym tutejszego społeczeństwa i zorganizował pierwsze lekcje w prywatnym domu Antoniego Czechowskiego. W niedługim czasie p. Stryjek wraz z żoną Zofią z własnych funduszy wybudowali okazały budynek mieszkalny, którego część przeznaczyli na pomieszczenia szkolne. Lekcje w nim trwały przez cały okres okupacji do 1947 r. W nocy z 8 na 9 października 1947 r. w szkole wybuchł pożar. Powietrze przeszył zrozpaczony głos wołający o pomoc. Przybyli z pomocą sąsiedzi, ale w zgliszczach znaleźli zwęglone ciało nauczyciela”.
Zajęcia przerwano na dwa miesiące, powtórnie szkołę zlokalizowano u Antoniego Czechowskiego, a nauczaniem zajęła się Zofia Stryjek. Dopiero w 1964 r. staraniem władz oświatowych i miejscowego społeczeństwa oddano do użytku nową szkołę.
W kronice szkolnej zapisano, iż w 1917 r. w budynku Jana Piotrowskiego w Krawcowiźnie, została założona szkoła przez księdza Żaboklickiego. W 1926 r. dzieci podzielono na trzy grupy. Pierwsza „ochronka” była zlokalizowana w Krawcowiźnie, a dwie pozostałe w Kątach Czernickich i Białkach. W 1930 r. otwarto w Białkach szkołę o jednym nauczycielu, a w 1932 r. w Strachówce, tu także uczył jeden nauczyciel p. Adam Dekarczyk. Następnie 28 sierpnia 1949 r. inspektor szkolny Jan Senda uroczyście otworzył szkołę w starym, poniemieckim baraku. Dopiero po 21 latach, 19 listopada 1970 r. kolejny dzwonek oznajmiał otwarcie nowej szkoły.
Początki działalności szkoły w Równem sięgają 1919 r. Wówczas z prośbą o pomoc zwrócono się do hrabiny Elżbiety Kurnatowskiej z Zamoyskich. Hrabina ofiarowała budynek z przeznaczeniem na Dom Ludowy, w 1922 r. rozpoczęto w nim naukę okolicznych dzieci. Pierwszą nauczycielką była Natalia Tymińska, a kierownikiem Antoni Morga. Kolejnymi kierownikami byli: Feliks Broda (sympatyczny, wesoły kawalerzysta, brał udział w kampanii wrześniowej), Zygmunt Rogulski, Mirosława Grzegorzewska i Kazimierz Stańczak. Warunki pracy i nauki znacznie się poprawiły, gdy 16 listopada 1959 r. otwarto nową szkołę.
W 1940 r. w mieszkaniu Józefa Ołdaka w Kątach Wielgich powstała 4 – oddziałowa Szkoła Podstawowa. Pierwszy nauczyciel – Stanisław Cybulski miał do dyspozycji jedną izbę, toteż starsi uczniowie uczęszczali do szkół w Jaźwiu, Międzylesiu i Stanisławowie. Ponieważ Stanisław Cybulski z pracy zrezygnował, w listopadzie 1944 r. pracę w szkole rozpoczął Jan Sałyga. W tym roku wśród miejscowego społeczeństwa powstała inicjatywa zakupienia budynku od Aleksandra Gniado i utworzenia dwóch izb lekcyjnych. Pracę rozpoczęli nauczyciele: p. Węcławkowa, Jadwiga Wawrzyńska i Tadeusz Prężyna. W latach późniejszych pracowali m.in.: Jadwiga Gajewska, Jan Zientara, Mirosława Zientara, Anna Kominek – Zientara, Teresa Bieraga, Edward Sokół, Teresa Runiewicz, Teresa Skłodowska – Chojecka i była uczennica tej szkoły Czesława Mrozińska – Wielgo.
Rok 1963 przyniósł szkole i mieszkańcom Kątów Wielgich duże zmiany.
„19 kwietnia o godzinie 17 min. 43 po raz pierwszy zabłysło światło elektryczne we wsi. 10 maja zebrało się w szkole około 50 osób, by obejrzeć program telewizyjny w nowo zakupionym telewizorze m-ki „Szmaragd”. 26 sierpnia nowa szkoła została oddana do użytku, a 3 września uczniowie punktualnie o godzinie 8, po radosnym brzmieniu szkolnego dzwonka, rozpoczęli naukę w lśniącej i pachnącej świeżą farbą szkole”.
Tygodnik Wieści Podwarszawskie nr 43/2011
+ There are no comments
Add yours