Przez kilkaset lat Tłuszcz miał różnych właścicieli, dzierżawców i funkcjonował jako majątek ziemski. Warto poznać dzieje miasta nad Cienką z tej właśnie strony.
Miejscowość powstała w XV wieku. Najpierw była własnością książąt mazowieckich, a po wymarciu ostatnich Piastów z tej linii w 1524 i 1526 roku stała się królewszczyzną. Swoje dobra ziemskie królowie często oddawali w dzierżawę zasłużonym osobom.
Starostwa niegrodowe
Tłuszcz (wtedy Tluściecz) i Chrzęsne były w 1565 roku dzierżawione przez biskupa płockiego Andrzeja Noskowskiego. Czasem dzierżawca przyjmował tytuł starosty, a jego dobra zwane były starostwem niegrodowym. Takie starostwo tworzyły wioski: Sulejów, Kurówka i Tłuszcz. Wiadomo, że starostą sulejowskim był od 1771 roku hrabia Antoni Ossoliński, generał wojsk koronnych.
Po rozbiorze
Po ostatnim rozbiorze Polski, Tłuszcz siłą rzeczy przestał być wioską królewską. Jednak wymienienie jego właścicieli z czasów zaborów wcale nie jest łatwiejsze od podania dzierżawców z czasów I Rzeczpospolitej. Wiadomo, że w latach 30. XIX wieku właścicielem Tłuszcza był podpułkownik Andrzej Kiwerski, uczestnik wojen napoleońskich i Powstania Listopadowego. Zmarł on 11 listopada 1879 roku. Czy był posiadaczem Tłuszcza do swojej śmierci? Nie wiadomo. Jeśli tak, to był świadkiem bardzo ważnego wydarzenia, które zadecydowało o przyszłości wioski. Otóż w roku 1862 oddano do użytku kolej petersbursko-warszawską. W Tłuszczu powstała stacja kolejowa. Dwa lata później, jeszcze podczas Powstania Styczniowego (1864 r.), na terenie Królestwa Polskiego przeprowadzono uwłaszczenie chłopów. Od tej pory otrzymali oni uprawianą przez siebie ziemię na własność i nie musieli odrabiać pańszczyzny.
Kolej wyznaczyła granice
W 1889 roku właścicielem folwarku w Tłuszczu był Aleksander Rodkiewicz. Osiem lat później oddano do użytku kolejną linię kolejową przebiegającą przez Tłuszcz, z Ostrołęki do Pilawy. Tereny kolejowe podzieliły teren dworski, co sprzyjało dzieleniu go na parcele i wyprzedawaniu. Tak zaczęła powstawać osada – późniejsze miasto. Kolejnym właścicielem Tłuszcza był Granicki – od 1894 r. Budynki dworskie znajdowały się w okolicy dzisiejszych ulic: Powstańców, Rodziewiczówny i Reymonta. Granica między folwarkiem a wioską przebiegała wzdłuż: Wąskiej, Kościuszki, Łąkowej i w stronę rzeki Cienkiej. Ostatecznie budynki dworskie zostały rozebrane na przełomie lat 1918/1919. Wtedy to, ostatni właściciel folwarku – Trzaskalski sprzedał ziemię m.in. Józefowi Falbie i Janowi Jędrasikowi. Ciekawostką jest fakt, że obecnie najstarszym murowanym budynkiem w Tłuszczu jest dawny spichlerz dworski przy ul. Powstańców wybudowany w XIX wieku.
Wyprzedaż folwarku
Powstanie osady i późniejszego miasta Tłuszcz zawdzięczać należy niewątpliwie znaczeniu kolei. To przeprowadzenie torów z Warszawy do Petersburga i z Ostrołęki do Pilawy było impulsem do wyprzedaży folwarku, podzielenia go na place, tym samym impulsem do rozwoju miejscowości. Podobnie było z Wołominem, z tą różnicą, że tam, właściciel folwarku Henryk Wojciechowski rozplanował założenia urbanistyczne przyszłego miasta, nadał nazwy przyszłym ulicom i ich logiczny układ, wyznaczył teren, gdzie ma być rynek itd.
O właścicielach Tłuszcza z tego okresu nie wiadomo właściwie nic. Znane są tylko nazwiska niektórych z nich.
+ There are no comments
Add yours