Nekrolog czci godnego Męża i Obywatela Karola Lelewela

— Jeżeli zgon znakomitego z dostojności męża sprawia rozgłos po kraiu, połączony z smutnym krewnych i przyiaciół uczuciem, to niezwrócona strata cnotliwego obywatela, z rzetelnych zasług znanego Urzędnika, Patryarchę rodziny swoiej, napełnić powinna żalem Wszystkich bliższe bąć dalsze i nim związki maiących. Takie uczucie wzbudzi smutna Wiadomość o śmierci Karola Lelewela, którego długie życie było ciągłem i nieprzerwanem pasmem usług kraiowych, cnót domowych, osobistych zalet i wzoru dobrego obywatelstwa.

Wnuk uczonego męża, który z Augustem II przybył do kraiu. Syn podobnież sławnego przy Auguście III Lekarza, ukończywszy edukacją W Akademji Halskiej, gdzie rzadkich wówczas dla Polaka nabył wiadomości polityki i dyplomatyki, w młodym zaraz wieku poświęcił się usługom nowej ojczyzny swoiej i wojskowy naprzód iako chorąży w gwardji pieszej kor: przedsięwziął zawód. Poznane przymioty iego zjednały mu szacunek znakomitych wówczas osób. Skasowanie Zakonu Jezuitów i przeznaczenie posiadanych przezeń dóbr i kapitałów na fundusz edukacji kraiowej, zmieniło stan iego, gdyż Karol Lelewel znany z głębokich nauk, gruntownego zdania; niedostępnego skazie charakteru, był z wojska powołany na Członka i Kassjera Kommissji Edukacyjnej. Od roku więc 1775 aż do ostatniego rozbioru kraiu, to iest ciągiem lat 20 Karol Lelewel piastował ten urząd osobistemu iedynie charakterowi powierzony, z bezprzykładną rzetelnością i gorliwością; a gruntownem zdaniem swoiem i niezachwianą cnotą, tak wiele do ustalenia i powiększenia funduszów edukacyjnych przyłożył się, iż w nagrodę zasług swoich, w czasie wielkiego 4roletniego Sejmu, do Księgi złotej pamięci i sławie cnotliwych i zasłużonych mężów poświęconej, wpisany został.

Po rozbiorze kraiu Karol Lelewel usunął się od spraw kraiowych do wioski swej Woli Cygowskiej, poświęcaiąc się gospodarstwu i wychowaniu dzieci swoich. W tem iednak ustroniu często był wzywany o radę od Pruskiego rządu, który biegłość iego i znaiomość w rzeczach edukacyjnych, oraz nieskażoną sławę iego poważać umiał. Za wskrzeszeniem X. Warszaw: Znowu Karol Lelewel do publicznych usług powołany, godne siebie miejsce w Izbie Edukacyjnej znalazł. Wrócony byt polityczny Króle: Pols: zastał iuż Lelewela w stopniu Radcy Kommis: Edukacyjnej, lecz gdy przeszło 45 letnia wysługa ojczyznie swoiej, stargała zdrowie iego N. Cesarz i Król Alexander I udzielić Karolowi Lelewelowi emeryturę łaskawie raczył.

Wzorowy ten obywatel, urzędnik, mąż i ojciec za życia ieszcze swego cieszył się sławą i rozkoszą iaką mu tak pięknie wychowane przyniosły dzieci. Syn najstarszy Joachim Lelewel niespracowany rzeczy kraiowych badacz i tylu ważnych pism twórca, tylu towarzystw uczonych w Europie, Azji i Ameryce Członek, chlubą iest narodu i familji. Drugi Syn Prot Lelewel poważany cnotliwy i Obywatel i Poseł. Trzeci Jan Lelewel Kapitan Jnżenjerów pięknych nadziei młodzieniec; dwie Córki uszczęśliwiające Mężów swoich, dobrych i znakomitych obywateli. Za życia ieszcze swego Karol Lelewel, rozrządził maiątkiem iaki mu po rodzicach pozostał; a utrzymuiąc się z emerytury na łonie rodziny swoiej, od której był czczony i pielęgnowany, umarł w d. 30 Listopada r. b. z tą spokojnością, iaką czyste sumienie i nieskażone zapewnia serce, 82 roku życia swego, pogrążaiąc w smutku żonę, dzieci, krewnych, przyiaciół i tych wszystkich którym osoba cnoty i przyiemność towarzystwa iego znanemu były.

J. M.

Kurjer Warszawski
1830, nr 324