Powiat radzymiński z racji swojego położenia tj. znajdując się w sąsiedztwie Warszawy – miał ułatwione kontakty z Komendą II Okręgu BCh. Z tego również tytułu był naturalną bazą przerzutową prasy konspiracyjnej na inne, północne powiaty województwa warszawskiego. Już od końca 1940 roku przez teren powiatu przechodził szlak przerzutowy dla podokręgu „Wkra” (powiaty włączone do Rzeszy). Stałym kurierem, obok innych rozlicznych obowiązków, był Marian Gotowiec s. Jana „Antek Szczur”. On to, najczęściej sam dowoził prasę, meldunki i rozkazy do punktu w Pniewie za Bugiem. Odbioru dokonywano w Warszawie, przy czym w transporcie z Warszawy do powiatu radzymińskiego brali również udział w późniejszym okresie Eugeniusz i Justyna Gotowiec, Władysław Rytel-Kuc i inni.
Konspiracyjna prasa „Rocha” systematycznie, przez sieć łączników i działaczy, kolportowana była wśród ludności. Dodawała ducha i nadziei na rychłą wolność.
W roku 1943 na terenie powiatu, BCh przyjęło trzy zrzuty broni. Wykonano rozkazy Komendy II Okręgu BCh zalecający ich przyjęcie. Pierwszy rzut miał miejsce 17 marca 1943 roku w rejonie wsi Rasztów-Dybów k/Radzymina. Zrzut przyjmowali Marian Gotowiec „Andrzej Kruszewski”, Stanisław Okulski „Łukasz” i Stanisław Śliwa. Drugi zrzut przyjęto w czerwcu 1943 roku w rejonie wsi Krawcowizna gm. Starchówka, zaś trzeci zrzut miał miejsce we wrześniu 1943 roku w rejonie wsi Turze gm. Międzyleś. Wszystkie te trzy zrzuty przyjęto w całości, ukryto, a następnie zgodnie z rozkazem, przekazywano specjalnemu oddziałowi, przybywającemu samochodami ciężarowymi z Warszawy.
BCh-owcy powiatu radzymińskiego przejawiali i inną działalność, polegającą na pomocy Polakom pochodzenia żydowskiego chroniąc ich od niechybnej zagłady. W szczególności wyraziło się to w 1943 roku w trakcie likwidacji getta w Warszawie. Z transportów kolejowych wiozących Żydów do Treblinki, niektórym z nich udało się wyskoczyć z jadących pociągów w rejonie lasu położonego między Klembowem a Tłuszczem. Udzielono im pomocy w postaci żywności, ubrania i umożliwiono im ucieczkę oraz rozlokowanie ich w poszczególnych wsiach.
W 1943 roku (wiosną) Marian Gotowiec „Antek Szczur” przejmuje w rejonie m. Urle obywatela, który mimo że mówi poprawnie po polsku to śpiewny akcent zdradza, że nie Polska jest jego ojczyzną. Ulokowano go w Warszawie u Władysława Kuklińskiego (drukarza) na ul. Siennickiej 24 m 2, lecz po kilkutygodniowym tam pobycie przeniesiono go na os. Ostrówek. Obywatel ten (nazywany przez rodzinę Gotowców z Ostrówka „Jasiem”) ma różne zainteresowania.
Często wraz z Eugeniuszem Gotowcem wędruje przez las nad linią kolejową Warszawa-Białystok i jest bardzo ciekaw ilości oraz ładunku transportów, które tym szlakiem komunikacyjnym idą na wschód. Często wyjeżdża do Warszawy, rzekomo sprzedawać druty do włosów, jakie dla zamaskowania swojego pobytu w Ostrówku wyrabia – lecz widziano go również gdy kierował się do cerkwi na Pradze. Pewnego razu – gdzieś po pół roku swojego pobytu w Ostrówku, nie zjawił się tam więcej.
Rodzina Gotowców wspomina go do dnia dzisiejszego, jako zawsze pogodnego, dobrego człowieka, któremu w tych czasach pogardy udzieliła schronienia, umożliwiła wykonywanie zapewne ważnych zadań i dzieliła się jakże trudno zdobywanym kęsem chleba.
Opracowano w styczniu 1973 roku w oparciu o ustne relacje:
Podstawowa główna relacja: B. Komendanta 5 Obwodu, II Okręgu BCh Mariana Gotowiec s. Franciszka, podpułkownika rez. WP
B. Zastępcy Dowódcy Oddziału Specjalnego BCh 5 Obwodu – Władysława Rytel – Kuc, majora rez. WP
B. członka Komendy 5 Obwodu BCh i Komendanta LSB – Stanisława Śliwy
B. łączniczki wojewódzkiej Komendy 5 Obwodu BCh – Justyny Rytel – Kuc
B. członka kierowniczej „trójki” LZK na pow. Radzymin – Haliny Koskowskiej,
Eugeniusz Gotowiec
Krótki zarys monograficzno – faktograficzny Batalionów Chłopskich na terenie powiatu Radzymin (obecnie Wołomin) w latach 1939 – 1944
(kopia maszynopisu ze zbiorów PCDiT w Wołominie)
+ There are no comments
Add yours