Ludowy Związek Kobiet

Wiosną 1943 r. na teren powiatu radzymińskiego przyjechały z Warszawy członkinie kierownictwa LZK Okręgu II – go Hanna Chorążyna, Maria Biernacka i Aniela Siemianiakówna. Spotkanie z aktywem kobiecym odbyło się w domu gospodarza Jana Rozbickiego we wsi Czubajowizna. Na spotkaniu wyłoniono “trójkę” kierowniczą LZK na powiat radzymiński. W skład jej weszły:

1. Halina Koskowska c. Wincentego z Klembowa
2. Maria Kominkówna c. Franciszka z Turza
3. Eugenia (?) Rozbicka z Czubajowizny.

“Trójka” LZK podzieliła się zadaniami zorganizowania LZK w poszczególnych gminach.  W wyniku tych działań na terenie gmin powstały “trójki” gminne w następującym składzie:

1. Gm Klembów – Justyna Gotowiec c. Stanisława z Ostrówka
   1. Stefania Gotowiec c. Franciszka (obecnie Kurek) z Krusza
   2. Jadwiga Kufel z Kraszewa
2. Gm. Radzymin – Wanda i Irena Pstrzoch z Radzymina
3. Gm. Małopole – Julia Pluksówna z Dąbrówki
   1. Stanisława Rakowska z Dąbrówki (wysiedlona z Aleksandrowa Kujawskiego)
   2. Jadwiga Majcherówna z Dąbrówki
4. Gm. Kobyłka – Genowefa i Bronisława (?) Bromówny c. Franciszka
5. Gm. Tłuszcz – NN
6. Gm. Jadów – nie udało się zorganizować trójki LZK
7. Gm. Ręczaje – Eugenia Rozbicka
8. Gm. Międzyleś – Maria Kominkówna z Turza.

Najczęściej spotkania “trójki” powiatowej LZK odbywały się w domu Wincentego Koskowskiego w Klembowie i w domu Jana Rozbickiego w Czubajowiźnie.

Podstawowym zadaniem LZK było prowadzenie akcji oświatowo-sanitarnej, gromadzenie materiałów opatrunkowych i medykamentów. Akcje oświatowo-sanitarne odbywały się systemem obchodzenia przeszkolonych instruktorek po wsiach, zbierania członkiń LZK i udzielania instruktażu w zakresie sanitarnym.

Była również szeroko stosowana akcja wysyłania paczek żywnościowych do obozów koncentracyjnych w Ravensbruck, Dachau i Oświęcimia. Adresy, na które należy przesyłać paczki otrzymywano z kierownictwa LZK II – go Okręgu BCh. Należy tu dodać, że w 1944 roku Halina Koskowska i Julia Fluksówna przebywały na 6-tygodniowym kursie sanitarnym w szpitalu Maltańskim w Warszawie przy ul. Senatorskiej.

Opracowano w styczniu 1973 roku w oparciu o ustne relacje:

Podstawowa główna relacja: B. Komendanta 5 Obwodu, II Okręgu BCh Mariana Gotowiec s. Franciszka, podpułkownika rez. WP
B. Zastępcy Dowódcy Oddziału Specjalnego BCh 5 Obwodu – Władysława Rytel – Kuc, majora rez. WP
B. członka Komendy 5 Obwodu BCh i Komendanta LSB – Stanisława Śliwy
B. łączniczki wojewódzkiej Komendy 5 Obwodu BCh – Justyny Rytel – Kuc
B. członka kierowniczej „trójki” LZK na pow. Radzymin – Haliny Koskowskiej,

Eugeniusz Gotowiec
Krótki zarys monograficzno – faktograficzny Batalionów Chłopskich na terenie powiatu Radzymin (obecnie Wołomin) w latach 1939 – 1944
(kopia maszynopisu ze zbiorów PCDiT w Wołominie)

Piotr Kuciński