okinczyc

Mjr Henryk Okińczyc ps. „Bil”

Urodził się 7 października 1911 roku w majątku Zasule w powiecie stołpeckim, woj. nowogrodzkim241. W 1985 r. ukończył Wydział Chemiczno-Gazowniczy w Państwowej Szkole Przemysłowej w Bydgoszczy i w tym samym roku powołany został do służby wojskowej w 59 pułku piechoty, którą rok później ukończył z wynikiem bardzo dobrym, uzyskując I lokatę wśród uczestników kursu (Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy Piechoty). Otrzymał stopień podchorążego rezerwy. Przełożeni charakteryzowali go jako żołnierza inteligentnego i zdyscyplinowanego, traktującego służbę jako sprawę honoru i ambicji, posiadającego duże zdolności kierownicze, organizacyjne i wychowawcze.

W latach 1935 — 1937 odbył ćwiczenia wojskowe; 21 kwietnia 1936 r. otrzymał stopień podporucznika rezerwy. Zmobilizowany w marcu 1939 r. do 79 pułku piechoty zostaje oficerem informacyjnym (kontrwywiad). W czasie kampanii wrześniowej uczestniczy w walkach pułku pod Mławą, nad Bugo-Narwią i w obronie stolicy. Po upadku Warszawy nie idzie do niewoli, rozpoczyna pracę w konspiracji — w ZWZ.

W sierpniu 1941 r. (podawana jest też data — styczeń 1942 r.)242 jako ppor „Bil” objął komendę II Rejonu „Celków” w Markach. W 1945 r. (?) awansował do stopnia porucznika rezerwy243. Pod jego dowództwem stany osobowe rejonu wzrosły z 368 żołnierzy (31.10.1943)244 do 614 żołnierzy (30.06.1944)245, Zachowane meldunki mówią o rozbudowie struktur sztabu; tworzeniu Sekcji Specjalnych, ostatecznie Oddziału Dywersji Bojowej; kierowaniu bieżącą pracą konspiracyjną i przygotowaniami do planowanego powstania.

30 lipca 1944 r żołnierze II Rejonu podjęli walkę zbrojną z okupantem, która trwała do 10 sierpnia246, W dniu tym mjr H. Okińczyc rozwiązał podległe mu zgrupowanie wobec rozwoju wydarzeń na froncie (przegrana przez wojska radzieckie bitwa pancerna pod Wołominem), wyczerpania żołnierzy, braku możliwości połączenia się z oddziałami 1 Armii Wojska Polskiego.

Komendant i jego żołnierze powrócili do domów, ukrywając się najpierw przed Niemcami, a później przed NKWD. Wkrótce po wejściu wojsk radzieckich do Marek 17.09.1944 r. mjr H. Okińczyc wydał ostatni rozkaz, który zawieszał aktywną działalność AK w II Rejonie247.

Na początku października 1944 r. rozpoczął pracę w Miejskiej Radzie Narodowej w Markach248, Około 20 października 1944 r. mjr Henryk Okińczyc został aresztowany i po 10 dniach śledztwa w pokazowym, publicznym procesie w Markach, skazany na 10 lat więzienia w ZSRR. Po raz ostatni widziano go na wiosnę 1945 r w obozie przejściowym (Pieresylnyj Punkt) w Orszy249.

W 1957 r. PCK powiadomił rodzinę o śmierci mjr Henryka Okińczyca w dniu 2 kwietnia 1945 r. „…w czasie odbywania kary”250,

Za całokształt działalności bojowej w okresie konspiracji i wyróżniające się męstwo w walkach Armii Krajowej w okresie 30 lipca — 12 sierpnia 1944 odznaczony został przez Dowódcę Armii Krajowej w dniu 1 stycznia 1945 r. Orderem Wojennym „Virtuti Militari” kl. V251.


  1. Przy opracowywaniu biografii wykorzystano dokumenty z teczki personalnej H. Okińczyca w Centralnym Archiwum Wojskowym w Rembertowie, dokumenty z Wojskowego Instytutu Historycznego w Warszawie, dokumenty udostępnione przez rodzinę, wspomnienia Żołnierzy II Rejonu.
  2. Patrz rozdział 3, przypis 63.
  3. Dokument (nr ewid. 114) nie zawiera daty. Wojskowy Instytut Historyczny, Akta Armii Krajowej VII Obwód „Obroża”, Rejon II Marki (sygn. 1II/31/48). Niestety nie zachowały się w zbiorach Środowiska Żołnierzy VII Obwodu „Obroża”, ani w innych dostępnych mi zbiorach archiwalnych, dokumenty dotyczące dalszych awansów.
  4. Patrz załącznik nr 2.
  5. “C”, Raport stanu Z dnia 30.06.1944 r. A. KUL, Materiały VII Obwodu AK „Obroża”.
  6. Patrz rozdział 6.
  7. A. Wojnarski, op. cit., str. 60 — 67.

Więcej tego autora:

+ There are no comments

Add yours

Zostaw komentarz

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.