Dzwonek szkolny – niezależnie od kształtu i dźwięku w dalszym ciągu oznacza początek i koniec lekcji. Dawniej – był mały, ręcznie obsługiwany przez szkolnego woźnego. Później – mechaniczny, elektryczny a obecnie elektroniczny, który przywołuje uczniów do klasy, w niektórych szkołach, w krótkim czasie po nim rozlega się następny, który oznacza spóźnienie. W Polsce spotykany w różnych szkołach od powszechnych poprzez podstawowe, gimnazjalne, zawodowe, średnie, policealne i inne. Nie dzwoni w przedszkolach, szkołach wyższych, uniwersytetach i politechnikach. Niezależnie od budowy i dźwięku odzywa się od dawna również dla podkreślenia uroczystej chwili rozpoczęcia działalności szkoły.
W mieście i gminie Wołomin oraz w powiecie wołomińskim funkcjonują placówki założone w XIX wieku czy początku XX, których dokładnej daty pierwszego dzwonka nie sposób dziś określić. Na podstawie dostępnych dokumentów, zapisków i przekazów osób starszych spróbuję podać początki niektórych z nich.
Szkoła w Majdanie powstała około 1865 r. Założyli ją niemieccy koloniści sprowadzeni przez hrabiego Zamoyskiego, którzy pobudowali kirchę (kościół protestancki) i przy niej szkołę na „gruncie ukazowym”, za wsią, w kierunku Mostówki (znajdował się tam cmentarz ewangelicki). Do szkoły uczęszczały dzieci niemieckie i polskie, ich nauczycielami byli Niemcy. Budynek ten stał do wybuchu I wojny światowej. Następnie szkoła została przeniesiona do starego budynku Augusta Szredera, a w 1918 r. do domu pana Sobczaka. Pierwszym polskim nauczycielem był Szymon Radzewicz, który w Majdanie pracował w latach 1915-1920, drugim był – młody nauczyciel Stanisław Czajkowski pracujący tu jeden rok. W latach 1921-1935 pracowała Irena Sepetówna, następny rok Niemiec Edmund Berke, a od 1936 r. do wybuchu II wojny światowej Dagmara Fiszerowa.
Odnalazłam pożółkłą kartkę w jedną linię, na której w 1966 r. krótko zapisano historię długowiecznej szkoły. W pierwszym zdaniu przeczytałam: „Szkoła w Grabiu Starym powstała około 100 lat temu”. Szkoła ta znajdowała się na wzgórzu, na pograniczu Grabia Starego i Grabia Nowego. Została założona przez władze carskiej Rosji, uczył jeden nauczyciel, tu mieszkał, uprawiał na swój użytek warzywa i owoce na przydzielonej ziemi. W 1951 r. kierowniczka szkoły Maria Magdalena Cichoracka, wspominała nauczyciela p. Ołdaka ze Stanisławowa, którego wybuch II wojny światowej i okupacja hitlerowska zastała w Grabiu Nowym. Niestety, wcześniejszych informacji dotyczących funkcjonowania szkoły nie znaleziono.
Początki dziejów szkoły w Zagościńcu są tak burzliwe jak historia wsi, sięgająca 1479 r. Z pozostawionych zapisków dowiadujemy się, o pierwszym szkolnym dzwonku w 1908 r. w domu pułkownikowej Grotkowskiej w Zenonowie. Jednak zarządzeniem ówczesnych władz carskich po roku działalności szkoła ta została zamknięta. Działało natomiast tajne nauczanie w języku polskim a było prowadzone w domach gospodarzy przez nauczyciela Ludwika Stańczaka. Po raz drugi uroczyście zagrzmiał dzwonek w 1915 r., tym razem w jednoklasowej polskiej szkole zlokalizowanej w domu p. Jankowskiego (obecna ulica Podmiejska róg 100-lecia), a następnie w domu p. Waszkiewicza. Wojna polsko – bolszewicka 1920 r. przerwała naukę do 1921 r. Działalność szkoły powtórnie została wznowiona, a klasy mieściły się w izbach u różnych gospodarzy. W 1921 r. powstała pierwsza myśl budowy szkoły – niestety niezrealizowana.
W 1932 r. po raz drugi podjęto działania budowy szkoły, ale wzniesiono Dom Ludowy, w którym 1 września 1938 roku rozpoczęto lekcje. Wybuch II wojny światowej i lata okupacji zburzyły plany i nadzieje na lata spokojnej edukacji dzieci i młodzieży zamieszkującej rozległe tereny obwodu szkolnego Zagościńca (Duczki, Lipinki i Janina).
W Szkole Podstawowej w Duczkach inauguracyjny dzwonek zabrzmiał 56 lat temu. Wówczas wśród społeczności wsi powstała myśl zbudowania gmachu szkolnego. Decyzja zapadła 25 marca 1953 r., a 1 września 1955 r. w nowym, pięknym budynku rozległ się pierwszy dzwonek. Po utworzeniu nowego obwodu do szkoły uczęszczały dzieci z Duczek, Zagościńca, Lipin Nowych, Lipinek, Zenonowa, Grabia Nowego i Janiny.
Według wiadomości najstarszych mieszkańców, pierwsza szkoła w Czarnej powstała w latach 1924-1925. Mieściła się w domach gospodarzy, najpierw u pp. Stefaniaków, a w rok później u p. Sobczaka aż do wybuchu II wojny światowej. W czasie okupacji tajne nauczanie prowadzone było w domu pp. Kosseckich. W roku szkolnym 1945/1946 rozpoczęła działalność szkoła – ale w Górkach Mironowskich, w domu pani Messing. Dopiero w listopadzie 1963 r. zabrzmiał uroczyście dzwonek szkolny w nowej, przestronnej Szkole Podstawowej w Czarnej.
Kiedy po raz pierwszy odezwał się dzwonek w ossowskiej szkole? W kronice szkolnej przeczytałam, że w Ossowie istniała kilkuklasowa szkoła już na początku XX wieku, do której uczęszczały dzieci z Ossowa i Turowa. Nauka odbywała się w domach prywatnych. Z dalszych informacji wynika, że inauguracja otwarcia szkoły nastąpiła w 1919 r. Natomiast 18 października 1924 r. na zasadzie postanowienia wojewody warszawskiego zarejestrowane zostało Stowarzyszenie pod nazwą „Komitet Budowy Szkoły i Kaplicy im. ks. Skorupki w Ossowie” pow. radzymiński. Wówczas jego założyciele m.in. nauczyciele: dr Józef Kwapiszewski, Grzegorz Winogrodzki, Tadeusz Płoński, ks. Jan Golędzinowski, ks. Bolesław Jagiełłowicz podjęli działania budowy kaplicy i wzorowej szkoły w wiosce, a „przy szkole małego choćby muzeum dla zbiorów i planów bitwy, oraz pamiątek po ks. Skorupce”.
Tygodnik Wieści Podwarszawskie
nr 40/2011
+ There are no comments
Add yours