Pierwsza s.s. na terenie II Rejonu powstała w 1941 r. w Ząbkach. Tworzyli ją wyłącznie harcerze przedwojennej Warszawskiej i Mazowieckiej Chorągwi ZHP. Zawiązali oni na przełomie października i listopada 1939 r. konspiracyjną drużynę harcerską w Ząbkach. Weszła ona w skład Tajnej Organizacji Skautowej (TOS), poprzedniczki Szarych Szeregów, na całym terenie przedwojennego województwa warszawskiego. Komendantem Okręgu Prawobrzeżnego Chorągwi Mazowieckiej TOS był hm. Antoni Gregorkiewicz (konspiracyjne nazwisko Zakliczewski) ps. „Krokodyl”, kierownik Szkoły Powszechnej w Rembertowie. Harcerską drużyną ząbkowską kierował w pierwszym okresie działalności syn Albina Krzyżanowskiego – kierownika Szkoły Powszechnej w Ząbkach — hm. Wojciech Krzyżanowski. Uroczystą przysięgę harcerze złożyli w domu Jana Wimmera przy ul. gen. Gustawa Odlicz–Dreszera w Ząbkach 11 listopada 1939 r, w 21. rocznicę odzyskania Niepodległości.
Na początku swojej działalności harcerska drużyna, w ramach TOS, zajmowała się przede wszystkim zbieraniem broni z pola bitewnego między Ząbkami a Zaciszem. W ten sposób zdobyto 11 karabinów polskich, 7 niemieckich, 3 skrzynki amunicji do karabinów oraz kilka saperek i menażek. Harcerze opiekowali się mogiłami polskich żołnierzy spoczywających na cmentarzu w Ząbkach: z kampanii wrześniowej 1939 r. jak również wcześniejszymi pochodzącymi, z okresu sierpniowych walk pod Ossowem, w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. W grudniu 1939 r. ząbkowską organizacją TOS zainteresował się ppor. Ludwik Tuliński „Stanisław”, uczestnik pierwszej konspiracyjnej odprawy 26/27 września 1939 r. w podziemiach Banku Polskiego przy ul. Świętokrzyskiej w Warszawie, wyznaczony na organizatora i komendanta placówki w Ząbkach, w ramach Służby Zwycięstwu Polski (SZP). W drugiej połowie stycznia 1940 r. cała harcerska drużyna została włączona w struktury Związku Walki Zbrojnej (ZWZ), – następczyni SZP. Zgromadzona przez harcerzy broń, amunicja i wyposażenie zasiliły tworzący się magazyn placówki. Z tej harcerskiej grupy wybrano 5 osób na pierwszy z pięciu konspiracyjnych, zastępczych kursów Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechory (SPRP), zorganizowanych przez Okręg Warszawa-Województwo w 1940 r. na terenie powiatu warszawskiego. Po ukończeniu szkolenia 4 podchorążych zostało skierowanych do tworzonego przez ppor. Romana Grotowskiego, prawobrzeżnego Okręgowego Oddziału Dyspozycyjnego w ramach Związku Odwetu (ZO) ZWZ. Oddział osiągnął gotowość bojową na początku kwietnia 1943 r. Wydzielony Oddział Dyspozycyjny był podzielony na kilka grup na terenie: Wiązowny, Karczewa, Otwocka, Mlądza, Józefowa, Falenicy, Miedzeszyna, Radości, Międzylesia i Rembertowa. Sekcja bojowa z Ząbek była jedną z trzech s.s., wchodzących w skład harcerskiej grupy „Rembertów”. Podstawową komórką organizacyjną i taktyczną oddziału była sekcja bojowa (patrol). Sekcje łączone były w większe związki, nazywane grupami, a następnie pododdziałami. Przyjęty początkowo dla sekcji system „trójkowy” (1+3) został w 1942 r. zmieniony na „piątkowy” (1+5). Służba w oddziale była ochotnicza i bezpłatna.
Przy naborze kandydatów do służby obowiązywały ostre kryteria doboru, przede wszystkim moralne. Oddział dyspozycyjny był nazywany potocznie: prawobrzeżnym oddziałem dyspozycyjnym, oddziałem Romana lub oddziałem specjalnym Epsteina. Przeprowadzano początkowo: akcje „małego sabotażu”, zbierano i konserwowano broń, wykonywano drobne akty dywersyjne i prowadzono kolportaż prasy konspiracyjnej. W późniejszym czasie doszły do tego: wysadzanie i ostrzeliwanie pociągów transportujących broń i wojsko, akcje spaleniowe i wyroki śmierci. Dowódcą czteroosobowej s.s. został kpr. pchor. Jan Wimmer (junior). W skład sekcji wchodzili: kpr. pchor. Zdzisław Baśkiewicz „Lufiarz” zastępca dowódcy sekcji, kpr. pchor. Ryszard Bukowski „Lin”, kpr. pchor. Stanisław Cybulski „Czarny”. W 1942 r. sekcję zasilili: strzel. Edward Olczak „Olgierd” i strzel. Wacław Sobczyński „Wilga”. Członkowie sekcji pozostawali równocześnie stale w składzie plutonu liniowego placówki Ząbki w II Rejonie „Celków”, oznaczonego w późniejszym czasie numerem 743/1, stanowiąc jego pierwszą drużynę i byli włączani we wszystkie akcje na terenie placówki Ząbki. Na wiosnę 1942 r. ochraniali leśną odprawę dowódców, dotyczącą pracy radiostacji w Rejonie, zorganizowaną w okolicy skrzyżowania dróg do Strugi i Wołomina. Przeprowadzili rozpoznanie u p. Berdowskiego w Zielonce Bankowej, gdzie miała nadawać radiostacja KG AK. Brali udział we wszystkich nadawaniach radiostacji na terenie Ząbek i Drewnicy, jako drugi zewnętrzny kordon ochronny. W 1943 r. ewakuowali zagrożony magazyn broni Kedywu w Ząbkach przy ul. Langiewicza 3. Zdzisław Baśkiewicz i Jan Wimmer pełnili również funkcję instruktorów broni w SP w 1943 r. i 1944 r. (klasa ppor. Ludwika Tulińskiego) i na kursach Szkoły Partyzanta w Ząbkach. Członkowie s.s. ochraniali nominację SP w Ząbkach w 1943 r. Ryszard Bukowski rozbroił w Strudze oficera Waffen SS, odbierając mu broń i dokumenty.
4 marca 1944 r. w akcji bojowej zginęli: dowódca grupy „Rembertów” – kpr. pchor. Eugeniusz Bocheński „Dubaniec” i jego zastępca kpr. pchor. Stefan Łyszkiewicz „Pechowiec”, podczas obrony pracującej radiostacji KG AK na terenie Rembertowa. Cała grupa oddziału wydzielonego „Rembertów” rozpadła się. Dwie rembertowskie ss. utraciły nawet na kilka miesięcy kontakt z macierzystym III Rejonem „Dęby”. Nawiązały go ponownie dopiero tuż przed Powstaniem Warszawskim, w lipcu 1944 r. Losy sekcji ząbkowskiej potoczyły się odmiennie. Pozostający w stałym kontakcie z por. Ludwikiem Tulińskim żołnierze s.s. Jana Wimmera, po okresie niezbędnej w takim wypadku kwarantanny, zostali włączeni od 1 maja 1944 r. w skład nowego plutonu dywersyjno-bojowego Rejonu 743/3, należącego do OS „Celków”, jako s.s. z Ząbek. Skład sekcji zasilił w lipcu 1944 r. harcerz mieszkający wcześniej w Zielonce, absolwent III turnusu SPRP, ożeniony w Ząbkach kpr. pchor. Władysław Moss „Samuraj”. Sekcja Ząbki brała udział 15 lipca 1944 r. w transporcie granatów z wytwórni w Pustelniku II do magazynu II batalionu (baonu III D) przy pl. Wolności 1 w Zielonce. Latem 1944 r. dwóch żołnierzy tej sekcji wyznaczono do wykonania wyroku śmierci na kolaborancie żandarmerii, Stanisławie Mrozie — mieszkańcu Kobyłki. W wyrokowej dwójce byli: kpr. pchor. Jan Wimmer i drugi kpr. pchor. NN z Ząbek.
W ramach akcji „Burza” s.s. z Ząbek uczestniczyła w osłonie czołgów rosyjskich w Strudze razem z całym ODB „Celków”, pod dowództwem ppor. Stanisława Maciejewskiego ps. „Ostroga”. Po przegranej przez Sowietów bitwie pancernej członkowie sekcji powrócili do Ząbek, Jan Wimmer, Władysław Moss i nowy dowódca kompanii w Ząbkach — ppor. Władysław Zylak „Akski” zostali aresztowani przez żandarmerię niemiecką w Ząbkach pod koniec pierwszej dekady sierpnia 1944 r. i wywiezieni do więzienia zorganizowanego na terenie fabryki „Pocisk” przy ul. Mińskiej w Warszawie. Zdzisław Baśkiewicz i Ryszard Bukowski, poszukiwani przez NKWD dzień po wkroczeniu do Ząbek Rosjan, aby uniknąć aresztowania, 14 września 1944 r. zgłosili się do Wojska Polskiego. Edward Olczak i Wacław Sobczyński polegli 12 listopada 1944 r. w batalionie karnym stworzonym przez Rosjan z akowców, do „oczyszczania” zaminowanego przedpola Białołęki za pomocą ludzkich ciał.
Sekcja ochrony radiostacji zawiązała się w Zielonce pod koniec września 1941 r. Została powołana w związku z planem uruchomienia przez KG ZWZ.AK na terenie „Celkowa” radiostacji do łączności z Rządem Polskim na Uchodźstwie. Strukturalnie s.s. ochrony radiostacji podlegała komendzie Okręgu Warszawa Województwo ZWZ, a po przekształceniach 1 czerwca 1942 r., podlegała Komendzie Okręgu Warszawskiego AK. Wszyscy członkowie sekcji przeszli specjalistyczne przeszkolenie por. Wiktora Lublinera ps. „Kuszel”, dotyczące bezpieczeństwa i pracy radiostacji polowej oraz obsługi zrzutowych pistoletów maszynowych typu Sten. Faktyczna działalność sekcji rozpoczęła się na początku kwietnia 1942 r. Członkowie tego zespołu pozostawali cały czas w strukturach II Rejonu. Byli włączani jako samodzielna drużyna do wszystkich akcji OS „Celków” wykonywanych całością dywersji II Rejonu, zlecanych przez komendanta Rejonu kpt/mjr. Henryka Okińczyca ps. „Bill” lub dowódcę dywersji ppor. Władysława Bałaja ps. „Egzekutor”, w ramach Kedywu Obwodu „Obroża”. Leon Szymański „Kula” uczestniczył również, jako instruktor broni w kursach Szkoły Podoficerskiej i Szkoły Partyzanta w Zielonce. Na początku listopada 1943 r. s.s. ochrony radiostacji została włączona do rejonowych struktur OS „Celków”, lecz dalej działała jako samodzielna drużyna, niewchodząca w skład plutonów bojowych. Ze względu jednak na zagrożenie, jakie powstało w oddziałach dywersji Rejonu, 25 grudnia 1943 r. została wyłączona z OS „Celków” i podporządkowana bezpośrednio komendantowi Rejonu. Od 1 marca 1944 r. ponownie znalazła się w strukturach OS „Celków”, w składzie nowego 745. plutonu DB ppor. Stanisława Maciejewskiego ps. „Ostroga” („Róg”), grupującego s.s. z terenu Zielonki.
Przez cały okres działalności radiostacji drużyna ochrony pracowała bez zmian, w tym samym składzie: kpr. pchor. Leon Jerzy Szymański „Kula” – dowódca, st. strzel. pchor. Czesław Kirchner „Figa” zastępca dowódcy sekcji, kpr. pchor. Leszek Małecki „Zbrojny” podoficer broni, transportu i planowania oraz trzyosobowy zespół bezpośredniej obrony radiostacji: kpr. pchor. Jerzy Dobrogost „Gozdawa”, plut. Henryk Mroziński „Żbik” i kpr. Kazimierz Muszyński. Na wyposażeniu oddziału była broń: 3 pistolety maszynowe PM-41 kaliber 9 mm, 3 pistolety typu ViS P-38 9 mm, 10 granatów ręcznych: 3 zaczepne i 7 obronnych, 500 szt. amunicji 9 mm, 5 lornetek polowych okupacyjnej produkcji, 1 kompas i 6 fiolek cyjankali. Leon Szymański, Czesław Kirchner i Leszek Małecki ukończyli szkolenie na I turnusie rejonowej SPRR prowadzonym przez por. Wiktora Lublinera ps. „Kuszel” w 1941 r. w Zielonce. Jerzy Dobrogost odbył przeszkolenie na III turnusie SPRP w Zielonce w 1943 r., Henryk Mroziński i Kazimierz Muszyński ukończyli w 1943 r. rejonową SP w Zielonce na pierwszym kursie, prowadzonym przez ppor. Zygmunta Jakowskiego ps. „Ryś I”. Radiostacja w II Rejonie rozpoczęła swoje nadawanie 30-minutowym seansem w pierwszych dniach kwietnia 1942 r., na terenie starej cegielni Hermana Knotte w Zielonce.
Przy każdym następnym nadawaniu zmieniała miejsce i czas emisji trwającej 20-30 minut. Działanie radiostacji było ograniczone terenem osiedli: Zacisze, Marki, Struga, Kobyłka, Ząbki, Zielonka i Zielonka Bankowa. Teren pracy radiostacji był starannie dobierany i sprawdzany przez członków dywersji pochodzących z innych osiedli. Podczas nadawania pracującą radiostację osłaniali zewnętrznym drugim kordonem bezpieczeństwa miejscowi żołnierze z s.s. W czasie ponaddwuletniej działalności radiostacji w Zielonce, s.s. „Kuli” zorganizowała i ochraniała kilkadziesiąt emisji. Radiostację w tym okresie obsługiwało 15 operatorów. Niemcom nie udało się nigdy zaskoczyć ochrony podczas pracy polowej radiostacji, mimo stałego jej namierzania. Praca radiostacji zakończyła się 14 maja 1944 r. w wyniku zdrady radiotelegrafisty (kryptonim „Słowik”), o imieniu Wiesław, zatrzymanego przez żandarmerię niemiecką na dworcu Warszawa Wschodnia. Do aresztowania 2 członków drużyny ochrony radiostacji doszło w Zielonce 14 maja. Żandarmeria i Wermacht przeprowadziły tego dnia wielką akcję policyjną w Zielonce. Wermacht obstawił całą centralną część Zielonki, aż do torów kolejowych. Około 600 mężczyzn żandarmi spędzili po godzinie 3 w nocy na pobliski poligon. Aresztowania dokonano również w Ząbkach przy ulicy Słowackiego 3 (było to miejsce znane radiotelegrafiście Wiesławowi z poprzedniego nadawania). Po kilku godzinach ponad 30 osób skutych kajdankami wywieziono do siedziby Policji Bezpieczeństwa (Sipo) i Służby Bezpieczeństwa (SD) w al. Szucha 25 w Warszawie. W podziemiach mieścił się areszt śledczy — miejsce kaźni wielu Polaków. Zatrzymany pchor. Czesław Kirchner po licznych przesłuchaniach połączonych z torturami na Szucha i pobycie w więzieniu na Pawiaku, został wywieziony 4 lipca 1944 r. do obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Udało mu się w drodze do obozu wyrzucić z pociągu, koło Koluszek, chustkę z haftem, którą otrzymał od swojej dziewczyny, łączniczki – Heleny Szymańskiej „Leny”, w dniu nominacji na podchorążego. W środku przesłał ostatnią wiadomość: „Nikogo nie wydałem, jadę do Oświęcimia”. Koperta z wiadomością dotarła do Zielonki od anonimowego nadawcy (kolejarza z Koluszek?) na adres pl. Wolności 1. Podchorąży „Figa” został rozstrzelany 17 lipca 1944 r. w Gross-Rosen, a nie w Oświęcimiu. Drugiego z zatrzymanych członków s.s. ochrony radiostacji — Kazimierza Muszyńskiego, osadzono w obozie przejściowym przy ul. Skaryszewskiej na Pradze, po czym wywieziono na roboty przymusowe do Niemiec, gdzie przeżył wojnę. Pod koniec czerwca został wykonany wyrok śmierci w Warszawie, na zdrajcy-radiotelegrafiście, orzeczony przez Wojskowy Sąd Specjalny (WSS). Zespół wykonawczy stanowili żołnierze z s.s. ochrony radiostacji z Zielonki. W końcu czerwca 1944 r., po wykonaniu tego zadania s.s. ochrony radiostacji została rozwiązana. Drugi uratowany nadajnik przekazano do dowództwa, razem z bronią, która była na wyposażeniu drużyny ochrony radiostacji.
Pod koniec września 1942 r., w ramach porządkowania rejonowych oddziałów dywersyjnych z powiatu warszawskiego, przeprowadzono również reorganizację w II Rejonie „Celków”. Przemianowano sekcje na drużyny (określenie „sekcja” funkcjonowało jednak, na terenie Rejonu i Obwodu, równolegle przez cały okres okupacji) oraz powiększono stany oddziałów do 6 osób. Utworzono równocześnie dwa rodzaje plutonów dywersyjnych, różniących się przeznaczeniem i strukturą: dywersyjno-bojowe (DB) z 3-4 drużynami i dywersyjno-saborażowe (DS) dzielone na 2 półplutony po 2 drużyny. Oddziały DB i DS zostały włączone w struktury utworzonej nowej rejonowej kompanii dywersyjnej ppor. Zdzisława Gałązki ps. „Bicz”, nauczyciela Szkoły Powszechnej w Zielonce. OS „Celków” i pluton saperów weszły na przełomie 1942/43 r. również w skład obwodowych oddziałów bojowych i sabotażowych tworzącego się Kedywu Okręgu Warszawskiego AK.
We wrześniu 1942 r. w II Rejonie powstał pierwszy pluton DB, noszący później numer 749. Na dowódcę został wyznaczony ppor. Henryk Dobak ps. „Olsza” z Pustelnika II. W skład plutonu wchodziły 3 drużyny: plut. pchor. Henryka Pakuły ps. „Pak” z Pustelnika II, kpr. pchor. Jerzego Pyfla ps. „Orlicz” z Zielonki oraz kpr. pchor. Remigiusza Rymszewicza ps. „Rubin” z Pustelnika I. Pluton liczył 18 żołnierzy uzbrojonych w 20 sztuk broni krótkiej, 2 pistolety maszynowe i 3 kbk. Pluton DB stał się zaczątkiem Oddziału Specjalnego w Rejonie (kryptonim „OS Celków”), przemianowanego w kwietniu 1944 r. na Oddział Dywersji Bojowej (ODB), kryptonim „D.B. składu CZ lub „D.B. składu II”. W skład ODB II Rejonu „Celków” w 1944 r. wchodziły 4 plutony: 745. z Zielonki, 749. z Marek, Pustelnia I i II oraz Zacisza, 750. z terenu zachodniej części Kobyłki, Osowa i Turowa oraz 743/3. z terenu Ząbek i Drewnicy.
Pierwszą rejonową s.s. była powołana pod koniec września 1941 r. sekcja ochrony sztabu Rejonu. Powstanie tej sekcji było następstwem aresztowań członków sztabu Obwodu w czerwcu 1941 r. na ul. Trębackiej i 27 września 1941 r. przy ul. Senatorskiej w Warszawie. Siedziba 1. sztabu II Rejonu w latach 1940-1941 znajdowała się w Markach, w domu p. Osieckiego przy al. Piłsudskiego, na wprost ul. Fabrycznej, a od początku 1942 r. sztab mieścił się w Pustelniku II, przy końcu ul. Cichej.
Pierwszym dowódcą i szkoleniowcem s.s. ochronnej sztabu był por. Henryk Okińczyc „Bil”, oficer szkoleniowy I sztabu i zarazem komendant zakładowej straży pożarnej przy fabryce Balickich w Pustelniku II, a od początku 1942 r. w stopniu kapitana, komendant II Rejonu. Od samego początku do sekcji należeli: Józef Balicki „Ziuk”, Tadeusz Mościbrodzki „Ździebko”, Józef Nocny „Szczerba” i Tadeusz Rudzki „Dal”. Młodzi żołnierze wchodzący w skład tej grupy, pracowali razem z Henrykiem Okińczycem w fabryce papy i materiałów izolacyjnych. Wszyscy byli członkami zakładowej straży pożarnej, gdzie pod pozorem szkolenia strażackiego, przeszli pierwsze podstawowe przeszkolenie wojskowe. Do najważniejszych zadań tej sekcji należała ochrona konspiracyjnych narad i spotkań sztabu, odbywających się w mieszkaniu Sergiusza Hornowskiego „Adama” w Markach oraz w zakładzie Balickich i mieszkaniu „Bila” przy ul. Cichej w Pustelniku II. Sekcja brała również udział w ochronie komendanta głównego ZWZ – płk. Stefana Roweckiego „Grota”, w czasie jego pobytu w Pustelniku w 1941 r, oraz spotkania konspiracyjnego „Bila” w Zielonce Bankowej, w domu płk. Ottokara Wincentego Brzeziny ps. „Brzora”. Ochraniane były również ćwiczenia terenowe i strzeleckie warszawskich konspiracji, w tym m.in. batalionu „Parasol” w Pustelniku i Strudze. Po akcji „Wieniec”, która odbyła się w nocy z 7/8 października 1941 r. do Rejonu, w październiku dołączył Henryk Pakuła „Pak” z saperskich oddziałów Związku Odwetu (ZO) Okręgu Warszawskiego ZWZ i od razu został sekcyjnym, a po przekształceniu we wrześniu 1942 r. sekcji w drużynę osłonową – drużynowym. Henryk Pakuła od marca do początku września 1942 r., przeszedł szkolenie na II turnusie rejonowego kursu SPRP w Pustelniku II, prowadzonym przez por. Wiktora Lublinera ps. „Kusze”. Na uroczystej nominacji w domu Balickich w Pustelniku II uzyskał stopień plut. pchor. W trzeciej dekadzie września 1942 r. drużyna osłonowa weszła w skład nowo utworzonego pierwszego plutonu dywersyjnego w Rejonie, oznaczonego później numerem 749, pod dowództwem ppor. Henryka Dobaka ps. „Olsza”. W marcu sekcja została zmniejszona do 4 żołnierzy. Od 1 marca 1944 r. Józef Nocny był w składzie nowej s.s. tzw. „sanitarnej”, wykonującej wyroki sądu podziemnego: chłostę i karę śmierci. Józef Balicki i Tadeusz Rudzki rozpoczęli szkolenie na V kursie SPRP w Strudze na początku 1944 r. Po aresztowaniu komendanta szkolenia „Kuszla” w marcu 1944 r., ukończyli kurs w obwodach warszawskich, w Śródmieściu i na Pradze (rejon Targówek). W czasie „Burzy” brali czynny udział w ochronie rosyjskich czołgów razem z całym ODB II Rejonu pod dowództwem ppor. Stanisława Maciejewskiego ps. „Ostroga”. Szlak bojowy zakończyli we wrześniu w okolicach Mińska Mazowieckiego.
Druga rejonowa s.s. powstała 30 września 1941 r. w Zielonce, z sekcyjnym kpr. pchor. Jerzym Leszkiem Pyflem ps. „Orlicz”(“Olszański”) jako dowódcą. W skład trzyosobowej sekcji wchodzili również: strzel./kpr. Józef Ciećkiewicz „Jur” i st. strzel./kpr. Janusz Mazurkiewicz „Bezmian”. We wrześniu 1942 r. sekcja została rozbudowana do pięciu osób. W jej skład weszli dwaj bracia Łękawscy: strzel./kpr. Ludomir „Zagłoba” i strzel. Tadeusz „Ponury”. Ludomir Łękawski został zastępcą dowódcy s.s. (od 25 grudnia 1943 r. – dowódca sekcji). W późniejszym okresie sekcję zasiliło również dwóch dezerterów z Wermachtu: NN ps. „Karol” ze Śląska i NN ps. „Szczapa” z Pomorza. Do pierwszych zadań sekcji należała ochrona narad i spotkań na terenie Zielonki: przy ul. Lipowej 8, Wesołej 2 (obecnie Wesoła 4), w mieszkaniu płk. Ottokara Wincentego Brzeziny ps. „Brzoza” w Brzezinach (południowa część Zielonki Bankowej) oraz w starej leśniczówce na rogu ulic Prostej i Długiej. Połowa bowiem członków 2. sztabu II Rejonu „Celków” (ppor. Witold Benisławski „Gryf”, por. Roman Jabłoński „Kruk I”, por. Wincenty Łękawski „Wilk”, por. Stanisław Dzierża „Andrzej” i ppor. Karol Sokołowski „Wiktor I”) była mieszkańcami Zielonki. Dowódca sekcji ukończył szkolenie w 1941 r. na I rejonowym kursie SPRP Obwodu „Obroża” z nominacją na kpr. pchor, trzej żołnierze s.s. Zielonka: Józef Ciećkiewicz, Ludomir Łękawski i Janusz Mazurkiewicz ukończyli konspiracyjny rejonowy kurs SP w Zielonce, na I turnusie w 1943 r. (klasa ppor. Zygmunta Jakowskiego „Ryś I”).
Ludomir Łękawski, Józef Ciećkiewicz i Janusz Mazurkiewicz zostali awansowani na kaprala. Żołnierze z tej s.s. aktywnie włączyli się w akcję powiększania ilości broni w Rejonie. Zakupili od „własowców” (potoczna nazwa żołnierzy kolaboracyjnych formacji wschodnich) stacjonujących w Zielonce 3 karabiny oraz 1 pistolet maszynowy niemiecki typu bergmann. Ludomir Łękawski i Józef Ciećkiewicz brali udział w akcji zdobywania broni pod Rembertowem, gdzie w lesie rozbroili 3 Niemców. Efektem tej akcji rozbrojeniowej były 2 pistolety parabellum i jeden P-38. Uczestniczyli również, z wydzielonym oddziałem liniowym, w akcji polegającej na postawieniu metalowego krzyża na rynku, przy torach kolejki wąskotorowej w Markach, w miejscu publicznego powieszenia przez Niemców 16 października 1941 r., na 2 szubienicach 10 cywilnych osób. Egzekucja była odwetem za akcję dywersyjną „Wieniec” przeprowadzoną przez saperskie oddziały ZO ZWZ, które zniszczyły wszystkie linie kolejowe wokół Warszawy 7/8 października 1941 r., blokując na kilkanaście godzin całkowicie warszawski węzeł kolejowy.
W rocznicę tych bolesnych wydarzeń żołnierze zorganizowali również apel poległych, w czasie którego zostało zaprzysiężonych kilku nowych członków AK. Członkowie sekcji brali udział w dwóch akcjach na Urząd Gminy w Markach, gdzie zniszczono listy kontyngentowe oraz akta osób przewidzianych do wywózki na roboty do Niemiec. Uczestniczyli we wszystkich akcjach przeprowadzanych całością sił przez OS „Celków”. Dwaj żołnierze tej sekcji: Józef Ciećkiewicz i Janusz Mazurkiewicz brali udział w 1944 r. w wykonywaniu kary chłosty i wyroków śmierci nakazanych przez Sąd Obywatelski II Rejonu. Józef Ciećkiewicz uczestniczył również w dwukrotnym zamachu na volksdeutscha Richarda Bliessa w 1943 r. na Targówku i w Markach.
Trzecia rejonowa s.s. powstała na początku października 1942 r. Tworzyli ją żołnierze, którzy w czerwcu 1940 r. przybyli z Henrykiem Okińczycem z Wilna i okolic, do Pustelnika. W skład s.s. „wilniuków” z Pustelnika I wchodzili: kpr. pchor. Remigiusz Rymszewicz „Rubin” – dowódca, kpr. pchor. Stanisław Klimecki „Mors” zastępca dowódcy, plut. Mieczysław Kowalczyk „Mietek”, strzel. Józef P. „Biernacki”, strzel. Jerzy Gasparski „Nord” i strzel. Leszek Bucichowski „Lux”. Wszyscy żołnierze tej sekcji byli w składzie straży pożarnej przy fabryce Balickich. Strażacy mieli wystawiane nocne przepustki, które zabezpieczały żołnierzy dywersji podczas kontroli po godzinie policyjnej. We wrześniu 1942 r. ukończyli szkolenie na 2. rejonowym turnusie SPRP prowadzonym przez por. Wiktora Lublinera ps. „Kuszel” w Pustelniku II: Remigiusz Rymszewicz i Stanisław Klimecki. Mieczysław Kowalczyk ukończył SP w 1943 r. na 1. kursie zorganizowanym przez por. art. Stanisława Jureckiego „Łukasz” w Pustelniku II, dla żołnierzy z Marek, Pustelnika I i II oraz Strugi. Przed 5 grudnia 1943 r. dwóch żołnierzy tego oddziału: „Rubin” i „Nord” opuściło szeregi s.s. po dekonspiracji dokonanej przez kpr. Henryka Holstorpa, podejmując próbę — każdy osobno — przedostania się do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Dowództwo nad grupą przejął Stanisław Klimecki.
Od jesieni 1942 r. ma terenie II Rejonu działały również dywersyjno-sabotażowe s.s. Związku Odwetu – Okręgu Warszawskiego AK. Tworzone były wśród strażaków z Zacisza, Targówka, Ząbek i Drewnicy. Zostały one włączone w rejonowe struktury dywersji. Pod koniec września 1942 r. powstał pluton saperów DS, noszący później numer 748, dowodzony przez plut./sierż. Adama Madeja ps. „Łopata” z Zacisza. Składał się z dwóch drużyn strażaków Ochotniczej Straży Pożarnej Zacisze, pochodzących z Zacisza i Targówka, stanowiących półpluton 748/1, oraz dwóch drużyn OSP w Ząbkach, pochodzących z Ząbek i Drewnicy, wchodzących w skład półplutonu 748/2, którym dowodził zastępca dowódcy plutonu — plut./st. sierż. Kazimierz Lipa „Wilczur”. W skład drużyny z Ząbek wchodzili: plut. Wacław Goździk „Wierzba” – dowódca, strzel. Julian Baśkiewicz „Zagłoba”, strzel. Franciszek Głażewski
„Franio”, Henryk Kaczorowski „Lufi” i strzel. Szczepan Kowalczyk. W skład drużyny z Drewnicy – kpr. pchor. Ryszard Grochowski „Sęp” – dowódca, strzel. Stanisław Martyniak „Szyna”, Leon Rychłowski „Monter”, strzel. Zygmunt Rychłowski „Rudy”, strzel. Józef Ziółkowski „Ziutek” i strzel. Stefan Ziółkowski „Funio”.
Pluton DB i DS II Rejonu weszły pod koniec września 1942 r. w skład utworzonej kompanii, dywersyjnej, dowodzonej przez ppor. Zdzisława Gałązkę ps. „Bicz” z Zielonki. Dowództwo nad tą kompanią „Bicz” sprawował do 31 października 1943 r., kiedy to przejął, od ppor. Zdzisława Błachnio ps. „Znicz” pluton liniowy 742. w Zielonce. Na początku listopada 1943 r. OS „Celków” został rozszerzony. W skład weszły plutony 749. i 750. oraz samodzielna drużyna ochrony radiostacji. Po akcji scaleniowej ZS z AK w II Rejonie kompanię dywersyjną powierzono 31 października 1943 r., rot./kpt. Henrykowi Holstorpowi ps. „Zielony” „Las”, współorganizatorowi i dotychczasowemu dowódcy kompanii ZS na terenie Zielonki i Rembertowa (Mokry Ług, Magenta). Henryk Holstorp dowodził kompanią dywersyjną Rejonu jednak bardzo krótko. Utrudniał wraz z oficerami dawnego „S” (Strzelca) scalenie wszystkich oddziałów liniowych ZS z AK na terenie Rejonu w jeden batalion. Nie wpływało to dobrze na tok prac, a ponadto sprzyjało dekonspiracji. Otwarcie prowadził ze Stanisławem Malikiem ps. „Brodaty” na szeroką skalę akcję kaperowania, wśród już zaprzysiężonych żołnierzy dywersji OS „Celków” do ZS, tak że groziło to niebezpieczeństwem ze strony Niemców. Działania rozbijąckie Henryka Holstorpa i Stanisława Malika spowodowały zagrożenie dla wielu żołnierzy dywersji. Otrzymali ostrzeżenie od dowódcy II batalionu Rejonu (baon III D) kpr. Wiktora Lublinera ps. „Kuszel”, który zagroził represjami ze strony organizacji AK obu agitatorom i skierowaniem sprawy do sądu rozjemczego. Ostrzeżenie (wykonania kary śmierci, jeśli z ich powodu nastąpią aresztowania) i decyzję o przekazaniu sprawy sądowi przekazali: adiutant dowódcy batalionu ppor./por. Władysław Martens „Masław” i plut. pchor. Tadeusz Derengowski „Szary” z oddziału Kedywu KG AK. Gdy i to nie pomogło, odebrano Holstropowi dowództwo mad kompanią dywersyjną i zastosowano wobec niego, 24 grudnia 1943 r., tygodniowy areszt domowy (dostęp do niego miała tylko córka Halina). Straż przy nim trzymali dorychczasowi jego podwładni z s.s. z Zielonki. Wyrokiem WSS „Las” został usunięty razem z „Brodatym” z szeregów AK. Razem z nimi odeszło kilku członków dawnego ZS, rodzinnie związanych z Holstorpem i Malikiem. Syn Holstorpa oraz syn i synowa Malika pozostali w AK. Od 1 stycznia 1944 r. kompanią dywersyjną kierował por. Zbigniew Makusz „Woronicz”, „Grom”, dotychczasowy szef wywiadu II Rejonu „Celków”.
Pod koniec października 1943 r. obszar Rejonu został powiększony o wschodnią część gminy Kobyłka z wioskami Ossów i Turów. Podporządkowane II Rejonowi zostały 31 października 1943 r. dwa miejscowe plutony AK z Kobyłki: liniowy i dywersyjno-sabotażowy. W ramach struktur II Rejonu „Celków” otrzymały one numerację: 744 i 750. Od początku listopada 1943 r. w ramach OS „Celków” działał już drugi pluton DB, pluton 750. zmienił bowiem charakter z sabotażowego na bojowy. Zachował jednak swoją strukturę 4-drużynową, typową dla strażackich plutonów sabotażowych. Plutonem 750. dowodził ppor. Józef Kalisiak „As” (nazywany przez rodzinę i znajomych — Juras, Jerzy), zastępca naczelnika OSP w Kobyłce. W skład plutonu wchodziły 2 półplutony: 750/1 z OSP Kobyłka z dwoma drużynami z Kobyłki i 750/2 z OSP Ossów z drużynami z Osowa i Turowa. Na początku listopada 1943 r. w skład OS „Celków” wchodziła również s.s. ochrony radiostacji kpr. pchor. Leona Szymańskiego ps. „Kula”, pozostając niezmiennie samodzielną drużyną. W grudniu w skład plutonu 749. wchodzi nowa s.s., którą tworzyli 4 żołnierze: pl. pchor. Zdzisław Jędrzejowski „Jar”, kpr. pchor. Ryszard Dolewski „Czarny”, NN „Sęp” i kpr. pchor. Jerzy Dolewski „Dan”. Szeregi dywersji przed 5 grudnia 1944 r. opuścili, zagrożeni aresztowaniem: Remigiusz Rymszewicz „Rubin” i Jerzy Gasparski „Nord”. 25 grudnia 1944 r. nastąpiła zmiana na stanowisku dowódcy plutonu 749., który pełnił równocześnie funkcję dowódcy dywersji rejonowego Kedywu. Zagrożony dekonspiracją przez Holstorpa, ppor. Henryk Dobak „Olsza” przeniósł się do Rejonu VIII „Łęgów” w Łomiankach. Pluton przejął po nim Jerzy Pyfel, zmieniając w rym czasie pseudonim z „Orlicz” na „Olszański” oraz
miejsce zamieszkania z Zielonki na Pustelnik II. Drużynę w Zielonce po Pyflu przejął dotychczasowy zastępca kpr. Ludomir Łękawski „Zagłoba”. Zastępcą Łękawskiego w tym czasie został Józef Ciećkiewicz. Powstałe zagrożenie zmusiło dowództwo Rejonu do przeprowadzenia kolejnej reorganizacji OS „Celków”. Pluton 750. i samodzielna drużyna „Kuli” zostały „wyjęte” ze struktury OS. Drużyna ochronna radiostacji została podporządkowana bezpośrednio komendantowi Rejonu, a pluton 750. wszedł w skład 1. kompanii liniowej tzw. „osiowej” por. Albina Furczaka ps. „AIf”. Dowódcą dywersji pomniejszonej, do jednego plutonu i składającej się z 19 żołnierzy, został 25 grudnia 1943 r., kpr. pchor. Jerzy Pyfel „Olszański”.
W Pustelniku II od stycznia 1944 r. do końca lutego 1944 r. tworzył kolejną s.s. kpr. Andrzej Kaczmarek „Nałęcz”. W jej skład wchodzili wyłącznie żołnierze „spaleni” na swoim terenie. W styczniu 1944 r. weszła ona do plutonu 749. „Olszańskiego” z 4 członkami w składzie drużyny, byli to: kpr. Andrzej Kaczmarek „Nałęcz” – dowódca drużyny, strzel. NN „Chmura” (przybył z Płocka), strzel. NN „Błyskawica” (przybył z Płocka), kpr. Jerzy Kostrzewa „Gaj” z Kobyłki. W lutym 1944 r. zasilił sekcję strzel. Zbigniew Szczepański „Chwat”. Od marca 1944 r. sekcją dowodził kpr. pchor. Mieczysław Szczurowski „Czarny”, pochodzący z obwodu praskiego. Wszyscy członkowie tej sekcji byli w straży pożarnej przy fabryce Balickich.
„Nałęcz” od 1 marca 1944 r. organizował nową sekcją – “sanitarną”, która wykonała 10 wyroków śmierci Sądu Obywatelskiego w marcu i maju 1944 r. W skład sekcji wchodzili: Józef Ciećkiewicz „Jur”, Janusz Tadeusz Mazurkiewicz „Bezmian” i Józef Nocny „Szczerba”. W późniejszym okresie sekcję zasilił Jan Holstorp „Dąb” i strzel. Zygmunt Świstak „Minoga”. Dowódca sekcji „Nałęcz” poniósł śmierć z rąk żandarmerii niemieckiej 9 lipca 1944 r., podczas akcji zdobywania broni w kolejce mareckiej.
Plutonem 749. od 31 marca 1944 r. dowodził pl. pchor. Zdzisław Jędrzejewski „Jar”, mając w swoich szeregach 16 żołnierzy dywersji. Członkowie jego dotychczasowej s.s. dostali stanowiska dowódców drużyn w plutonach liniowych, a sekcja została rozwiązana.
W 1944 r. zaczęto tworzyć w Zielonce nowe s.s. z żołnierzy byłego ZS. Na dowódców drużyn wyznaczono Jana Holstorpa ps. „Dąb” i Wacława Chackiewicza. W końcu lutego 1944 r. w Zielonce powstał nowy pluton bojowy 745., liczący 22 żołnierzy dywersji, dowodzony przez ppor. Stanisława Maciejewskiego ps. „Ostroga” („Róg”), dotychczasowego dowódcę Kedywu w Płocku. Był szwagrem Albina Furczaka ps. „Alf”, dowódcy 1. kompanii z Marek, Pustelnika I i II oraz Strugi i mężem Marii Józefy Furczak „Nasturcji” – łączniczki WSK Rejonu. W skład plutonu weszły drużyny z Zielonki: kpr. Ludomira Łękawskiego, kpr. pchor. Leona Szymańskiego i dwie pięcioosobowe: Wacława Chackiewicza i Jana Holstorpa ps. „Dąb” (syna Henryka Holstorpa). 1 marca 1944 r. dwóch żołnierzy: NN ps. „Karol” i NN ps. „Szczapa” z plutonu 745. zostało, wyrokiem sądu, zlikwidowanych za bandytyzm. 1 marca
1944 r. na stanie plutonu 745. było 20 żołnierzy.
22 marca 1944 r. w godzinach porannych został aresztowany przez żandarmerię z Jabłonny, na terenie tartaku p. Żochowskiego w Zielonce przy ul. Kolejowej strzel. Tadeusz Łękawski „Ponury” z s.s. Ludomira Łękawskiego. Chwilę potem aresztowano również por. Wincentego Łękawskiego „Wilka” – szefa kontrwywiadu rejonu, ojca Ludomira, wychodzącego z klasztoru Dominikanek w Zielonce. Obaj zostali zastrzeleni jeszcze tego samego dnia przez żandarmerię niemiecką, podczas próby ucieczki w czasie transportu w Ciemnem k/ Radzymina.
Poszukiwany listem gończym przez żandarmerię kpr. Ludomir Łękawski „Zagłoba”, wyjechał do rodziny w Pruszkowie. Następnie ukrywał się u rodziny żołnierza AK z Marek, Fryderyka Frybesa w Aninie i Fijałkowskiego z oddziału wydzielonego w Międzylesiu. Od czerwca 1944 r. włączony został do oddziału pchor. Feliksa Zaręby ps. „Żmudzin” w Radości. Zagrożeni aresztowaniem: kpr. Józef Ciećkiewicz i kpr. Janusz Mazurkiewicz ukrywali się poza Zielonką. Sekcja została w marcu rozwiązana. Obaj weszli w skład sekcji „sanitarnej”, a następnie zostali włączeni do nowych s.s. w Zielonce, jako zastępcy dowódcy. 31 marca 1944 r. w skład plutonu 745. wchodziły 3 drużyny: Leona Szymańskiego, Wacława Chackiewicza i Jana Holstorpa, każda z nich miała 6 żołnierzy. W końcu czerwca 1944 r., po wykonaniu wyroku sądu na radiotelegrafiście, s.s. ochrony radiostacji została rozwiązana.
W końcu kwietnia 1944 r. 748. pluton sabotażowy został rozformowany. Sekcja z Zacisza weszła pod koniec kwietnia 1944 r., jako s.s. Zacisze, w skład plutonu bojowego 745. Dwie sekcje strażaków z Ząbek tworzyły od 1 maja 1944 r., razem z harcerską s.s. Ząbki pluton bojowy 743/3, który został włączony w skład ODB „Celków”. Dowódcą plutonu 743/1 został kpr. pchor. Jan Wimmer „Czesław”, a jego zastępcą st. sierż. Kazimierz Lipa „Wilczur”. Na dowódcę s.s. Ząbki wyznaczony został kpr. pchor. Zdzisław Baśkiewicz „Lufiarz”. Sekcja strażaków z Targówka została przekazana do praskiego VI obwodu, zasilając ODB Rejon II na Targówku.
Oddziały Specjalne II Rejonu “Celków”
VII Obwodu “Obroża”
Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej
Towarzystwo Przyjaciół Zielonki
Zielonkowskie Zeszyty Historyczne Nr 5/2017
Regionalista, mieszkaniec Zielonki, członek Towarzystwa Przyjaciół Zielonki, redaktor Zielonkowskich Zeszytów Historycznych.
+ There are no comments
Add yours