Adam Feliks Ronikier hrabia h. Gryf

Ur. 1 XI 1881 w Warszawie – zm. 4 IX 1952 w Orchard Lake Stany Zjednoczone (USA)

Architekt, działacz społeczny i polityczny, s. Wiktora Kazimierza h. Gryf (1849–1899) i Wandy z Więcławiczów h. Wadwicz (1860–1912), brat Henryka Józefa (1882–1948), Kazimierza Atanazego (1886–1972) i Antoniny (1896–1938), mąż Jadwigi Teresy Plater-Zyberk (1882–1954), ojciec Janusza Jana (1910–1976) – inżyniera hutnika, Anieli (1912–1984), Wiktora (1913–1950) – oficera WP, inżyniera rolnictwa, Stefana Ronikier-Dolańskiego (1915–1987), Henryka (1919–1996) – bankowca i Edwarda (1921–1961) – ekonomisty. Absolwent Wydziału Architektury Politechniki Ryskiej w Rydze (1900–1905). Członek Korporacji Akademickiej Arkonia. Wychował się w rodzinnych Ząbkach k. Warszawy, w pałacu swoich rodziców, następnie mieszkał w willi przy obecnej Al. Wyzwolenia 21/23 (wybudowanej w 1920).

Właściciel dóbr Ząbki (1905–1945), właściciel cegielni w Ząbkach, inwestor rozbudowy infrastruktury wsi wokół cegielni, np. budowniczy stacji kolejowej Ząbki, bocznicy kolejowej, fabrycznej kolejki wąskotorowej do Bródna i Pragi, zaplecza mieszkalnego dla pracowników cegielni. Założyciel „Towarzystwa Budowy Miasta – Ogrodu Ząbki” (1911), przeznaczył część swojego majątku pod realizację projektów na dzielnicy Parcele (1911), wspólnie z księżną Heleną Radziwiłłową wybudował pierwszy w Ząbkach drewniany kościół Świętej Trójcy (1916), członek Zarządu Towarzystwa Polskiej Macierzy Szkolnej (1916), przedstawiciel i negocjator polskiej Rady Regencyjnej w Berlinie (1918), organizator i prezes Rady Głównej Opiekuńczej (1916–1918) (22 II 1940–25 X 1943), pracownik Komisji ds. Jeńców Tymczasowej Rady Stanu.

W lutym 1944 aresztowany przez Niemców i przesłuchiwany w Krakowie. Za radą arcybiskupa Adama Stefana Sapiehy zamieszkał w majątku generała Stanisława Szeptyckiego w Korczynie. W lipcu 1944 prowadził rozmowy polityczne z Niemcami w sprawie zapobieżenia masakrze młodzieży polskiej w Warszawie. Wyjechał z Polski do Włoch 17 I 1945, w styczniu 1948 osiedlił się w Orchard Lake nad jeziorem Michigan w Stanach Zjednoczonych, zmarł 4 IX 1952. Jego prochy zostały sprowadzone do Polski i 15 maja 2009 spoczęły w rodzinnym grobowcu na Powązkach. Autor książki Pamiętniki 1939–1945.

Źródło: 450 lat Ząbek 1565–2015, karta pocztowa wydana przez Towarzystwo Miasta Ząbki i Urząd Miasta Ząbki, 2015; A. Pankowicz, Ronikier Adam Feliks (1881–1952), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 32, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wyd. PAN, Wrocław 1989–1991, s. 18–21; P.S. Łoś, dz. cyt.; informacje uzyskane od Jana prawnuka Seweryna Ronikiera-Dolańskiego [Warszawa 22 VI 2016].

Anna Wojtkowska

„Gdy gaśnie pamięć ludzka…”

Można?, Można! Uchronić ją od zapomnienia…

“Serdecznie zapraszam na sentymentalne spotkania w miejscach magicznych, pełnych wspomnień o zdarzeniach i ludziach, którzy tworzyli historię wiosek i miast powiatu wołomińskiego.”

Dwutomowa praca „Za bramą wiecznego spokoju. Zwykli niezwykli związani z Ziemią Wołomińską” wciąż do nabycia u Autorki! Może to dobry prezent dla kogoś zainteresowanego lokalną historią?