Podwarszawski majątek Chrzęsne miał szczęście (a może nieszczęście?) do barwnych i nietuzinkowych właścicieli. Jednym z nich był np. Antoni Siarczyński, sekretarz króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i sekretarz Sejmu Czteroletniego – człowiek, który 3 maja 1791 roku czytał treść Konstytucji w…

Stefan i Jan Grzybowscy, czyli budowniczy pałacu w Chrzęsnem i jego syn byli zaufanymi stronnikami królów Zygmunta i Władysława z dynastii Wazów. Przenieśmy się do tamtych czasów. Kiedy Warszawa stała się w XVII wieku siedzibą królów polskich miasto nie mieściło…

Panoramy wnętrz pałacu w Chrzęsnem. Łukasz RygałoAutora wspiera

Miejsce na wzniesieniu, gdzie stał dom, ziało czarnym dołem dawnych piwnic, a na jego dnie tliły się jeszcze spopielałe szczątki domu i jego wyposażenia. Nad nim unosił się lekki jasny dymek. Drzewa wokół domu, stojące bliżej, spaliły się doszczętnie, stojące dalej były czarnymi zwęglonymi kikutami, sterczącymi na tle nieba. Ocalały natomiast krzaki bzu, gęstwiną otaczające alejkę dojazdową, biegnącą poniżej wzniesienia, na którym stał dom.

Któregoś dnia przejeżdżający drogą motocyklowy patrol niemiecki zauważył nasz schron. Pojazd zatrzymał się i kilku Niemców podeszło do wejścia. Jeden z nich z okrzykiem ,,Banditen! Banditen!” sięgnął po granat. Wtedy Ojciec wytłumaczył mu po niemiecku, że tu nie ma żadnych bandytów, tylko chore kobiety i dzieci, czym go uspokoił i odwiódł od pierwotnego zamiaru. Po chwili Niemcy odjechali. Faktycznie w schronie była chora kobieta – i to bardzo. Tą kobietą była nasza Mama, która od pewnego czasu walczyła z jakąś dziwną chorobą, jakimś zatruciem organizmu objawiającym się ranami na nogach. Teraz leżała w schronie z czterdziestostopniową gorączką.

Folwark Niestępowo położony był blisko dziesięć kilometrów na południowy zachód od Pułtuska, po zachodniej stronie Narwi. Agronomem majątku w przeddzień wybuchu wojny był brat Jana – Witold Estkowski, brat Jana. Matka Stefania kierowała kuchnią we dworze. Wraz z wejściem Niemców…

W czasie II wojny światowej Wincentyna Karska wspierała Armię Krajową. Śródleśna polanka, na której stały budynki Gajówki i kantorka, była cichym i odludnym miejscem, więc często pojawiali się tam partyzanci z AK – zazwyczaj po przeprowadzonych akcjach dywersyjnych w Tłuszczu. Latem 1944 roku podczas akcji „Burza”, w Gajówce tej swój sztab miał podpułkownik Kazimierz Suski „Rewera”. Jego oficerem osłony był ppor. Jan Estkowski „Szczapa”, ukrywający się przed Niemcami właśnie w pałacu w Chrzęsnem i pobliskim dworze w Ulasku.

Z wieloma ocalałymi do dzisiejszych czasów zamkami, pałacami i dworami wiążą się niesamowite historie i legendy. I choć w pałacu w Chrzęsnem nie straszy Biała Dama i nie majaczą duchy potępionych, to swego czasu wydarzenia, jakie miały tu miejsce, były…

Przynieśliśmy plon, z całego pola zbiór. To srebro, to złoto, przynieśliśmy z ochotą. Zżęli, związali, gospodarzom w ręce oddali. Janina Kujawska z Łochowa120 Na terenie powiatu radzymińskiego, kończąc charakterystykę statystyczną z 1921 roku, w majątkach ziemskich pracowało 731 pracowników (tzw….

W czasach nowożytnych Wołomin Jeszcze przed inkorporacją Mazowsza do Korony (1526) Wołomin był drobną wsią szlachecką, podobną do wielu innych na Mazowszu. W wieku XVI mieszkało w niej 25-30 osób. Tereny zalesione, bagienne, trudno dostępne. W okolicy powstawały nowe osady,…

Wieś Chrzęsne koło Tłuszcza wzmiankowana jest po raz pierwszy w źródłach w 1525 r. Była wówczas własnością Jana Wojsławskiego, kanonika płockiego i warszawskiego, pisarza ziemskiego łomżyńskiego. Jego nagrobek znajduje się do dzisiaj w katedrze łomżyńskiej. W XVII w. właścicielem Chrzęsnego…

Przystępując do pracy nad dziejami polskiego ziemiaństwa wypada zwrócić uwagę na kilka aspektów, które mówią o specyfice tego środowiska, a przez to i badań nad nim. Problemem wysuwającym się na pierwszy plan od zawsze jest definicja ziemiaństwa, sformułowanie której przysparza…

Jedną z pierwszych i najliczniejszych organizacji konspiracyjnych powstałych tuż po klęsce 1939 roku była Komenda Obrońców Polski. W latach 1942/1943 ugrupowanie weszło w skład Armii Krajowej. Założycielem KOP na naszym terenie byli nauczyciele, Jerzy Zwinogrodzki z Tłuszcza i Janina Dudówna…

Przyjęcie zrzutu i próba zamachu na bestialskiego Steina W marcu 1944 r. zostaliśmy powiadomieni, że na terenie naszego Ośrodka zostanie dokonany lotniczy zrzut broni i amunicji. Część obszaru państwa włoskiego była już pod kontrolą aliantów i stamtąd samoloty przylatywały nocami…