By:
On:

13 października 1917 roku w miejscowości Ręczaje, wówczas będącej siedzibą gminy rozegrał się dramat, który wstrząsnął całą okolicą. Dokonano napadu rabunkowego na siedzibę gminy, którego ofiarą padł zamordowany urzędujący wójt Paweł Kurek. Sprawców szybko ujęto i przykładnie ukarano, a społeczeństwo Ręczaj uhonorowało zamordowanego wójta kamiennym obeliskiem. To jednak nie koniec tej historii. Po kilkudziesięciu latach ujawnione i odnalezione zostały nowe okoliczności tej sprawy, które stawiają ją w zupełnie innym świetle.Czytaj dalej

By:
On:

Erygowanie parafii

Od chwili wybudowania kościoła, zarządzający nim rektorzy czynili starania u władz kościelnych o nadanie samodzielności parafialnej. Centrum życia religijnego przeniosło się bowiem z peryferyjnie położonego Grodziska do rozwijających dynamicznie Marek. Jednak dopiero zabiegi ks. Dominika Budzejko spowodowały, że na progu rodzącej się niepodległości starania te zostały uwiecznione sukcesem. Należy tu wspomnieć o liście ks. rektora z 22 sierpnia 1917 r. skierowanego do ówczesnych władz kościelnych, w którym uzasadnia potrzebę powołania w Markach samodzielnej parafii. Ze względu na wagę tegoż listu i jego skutek pozwolę sobie zacytować go w całości, zachowując ówczesną pisownię70.Czytaj dalej

By:
On:

Wybuch I wojny światowej w 1914 r. stanowił katastrofę gospodarczą dla ziem polskich, przyniósł bowiem straszliwe zniszczenia, dewastację terenu przez walczące armie, masowe przesiedlenia ludności, ogołocenie kraju z żywności, surowców, zadał krwawe straty mieszkańcom. W rezultacie warunki socjalno-bytowe Polaków tragicznie się pogorszyły. Zarazem wojna między solidarnymi dotąd wobec polskich ruchów narodowowyzwoleńczych zaborcami stworzyła nam szanse na odzyskanie niepodległości.Czytaj dalej

By:
On:

Sprawa zabójstwa wójta gminy Ręczaje z roku 1917 to temat intrygujący, choć znany raczej lokalnie i to wyłącznie dzięki pomnikowi postawionemu w miejscu, w którym zginął urzędnik. Napis na nim głosi: “Tu legł z ręki zbrodniczej 12-X-1917 Ś.P.  Paweł Kurek – wójt gminy Ręczaje. Cześć jego pamięci”. Do dziś sprawcy tego czynu pozostawiali nieznani, ale… jeden z nich w 2010 roku ujawnił się sam, podając przy okazji personalia swoich towarzyszy. Sprawy nie ułatwiał fakt, że czas zatarł w jego pamięci nazwę miejscowości, w której dokonali napadu.Czytaj dalej

By:
On:

Wołomin w latach 1916-1919

Informacje prasowe o tym iż Wołomin był miastem już w roku 1916 można napotkać w “Kulturze Wołomina”, tygodniku którego pierwszy, i jak się wydaje, ostatni numer ukazał się w 1925 r. W tym tygodniku dwukrotnie pojawia się o tym wzmianka, pierwszy raz w artykule porównującym możliwości rozwoju miast Wołomina i Radzymina, oraz w ciekawej biografii zasłużonego mieszkańca Wołomina – Szymona Donde.

Na rozwój miejscowości Wołomin pierwszoplanowe znaczenie miało przedsięwzięcie urbanistyczne, którego autorem był inżynier Henryk Konstanty Wojciechowski (1851-12.06.1934). Gdyby nie jego inwencja i przedsiębiorczość, Wołomin obecnie byłby porównywalny z miejscowościami rzędu Ząbek lub Zielonki, czekając zapewne na prawa miejskie do końca lat sześćdziesiątych.Czytaj dalej

By:
On:

Gmina nasza świętowała uroczyście rocznicę Kościuszkowską dn. 15 października, w poniedziałek. Ludność powstrzymała się od zajęć i tłumnie pośpieszyła do kościoła w Postoliskach, gdzie proboszcz miejscowy, ks. Koskowski, po Mszy św. w podniosłych słowach wytłumaczył gromadnie zebranym parafjanom bohaterski żywot naszego chłopskiego Naczelnika. Kościół i szkoła w Postoliskach przybrane były w zieleń i narodowe barwy. Straże ogniowe z Postolisk i Tłuszcza wystąpiły w odświętnych mundurach. W szczególności ładnie wyglądała straż z Tłuszcza w swych zielonych z czerwonemi wyłogami mundurach. Sprawność jej budziła powszechne zainteresowanie.Czytaj dalej

By:
On:

Ludna i ożywiona dawniej osada Wołomin pod Warszawą, zamarła zupełnie podczas wojny. Obecnie wszystko budzi się tam napowrót do życia. Urządzono tam w ostatnich czasach szereg obchodów i uroczystości narodowych.  Na miejsce dotychczasowego komisarza burmistrza, p. Sztromajera, mianowany został świeżo p. Wygodzki.  Ludność otrzymywać będzie kartki na 30 funtów ziemniaków miesięcznie po cenie taksowej.Czytaj dalej

By:
On:

Wójt zabity — 20,000 marek zrabowano

Niezwykle zuchwałego napadu, połączonego z rabunkiem i zabójstwem dokonano w sobotę ubiegłą, dnia 13 b.m., na urząd gminny we wsi i gminie Ręczaje, odległych o 7 wiorst od stacji Wołomin kolei nadwiślańskiej. Budynek z kancelarją urzędu gminnego znajduje się w ogrodzie w pewnem oddaleniu od drogi. W tymże budynku jest kilka lokali mieszkalnych. W sobotę ubiegłą okolo godz. 6-ej wiecz., gdy było już zupełnie ciemno, zajechał furmanką przed posesję gminną wójt wraz ze swym kuzynem. Wóz, na którym został kuzyn, zatrzymał się przy drodze, wójt zaś wziął papiery kancelaryjne i udał się przez olbrzymi dziedziniec i ogród do kancelarji. Zdala wójt ujrzał przed wejściem do budynku sylwetkę jakiegoś mężczyzny. W mniemaniu, że to jest pisarz gminny, wójt zbliżył się do owego mężczyzny z zamiarem oddania mu papierów, lecz w tejże chwili, spostrzegł pomyłkę i cofnął rękę z papierami, gdyż mniema ny pisarz trzymał wycelowany do wójta rewolwer.Czytaj dalej

By:
On:

Korespondencja własna „Wyzwolenia”.

Jednej soboty w miesiącu lipcu wybrałam się w odwiedziny w te strony kraju, gdzie w roku 1906 jaśniejszym płomieniem gorzał duch ludowy, gdzie żyli wybitni jego wyznawcy, gdzie powstał Związek Młodej Polski i niezapomniana w dziejach młodego ruchu ludowego „Siewba”. Ciekawa byłam zobaczyć zbliska, co się tam dzisiaj dzieje. Spostrzeżenia moje robiłam ze wsi kościelnej Postoliskach, która w tym roku obchodziła smutną uroczystość, bo pogrzeb wiejski „chłopa działacza”, redaktora „Siewby” Jana Kielaka. Tysiące ludzi żegnało, odprowadzając go na cmentarz postoliski, który mieści innego wielkiego pracownika ludowego, poetę-ludowca Jana Adamowicza-Pilińskiego. Na tym cmentarzu pod jednym kamieniem śpią snem wiecznym razem prochy dwuch przyjaciół, wyznawców jednych zasad i pragnień; dawnego kierownika literackiego „Siewby” i redaktora tego pisma, których za życia łączyła gorąca wypróbowana przyjaźń, a po śmierci złączył ich wspólny kamień grobowy. Śpijcie snem spokojnym pracownicy za Wolność i Lud, a Wasza mogiła niech będzie jedną z tych, które do nowego życia i trudu budzą młode pokolenia i wskazują im drogę prostą, jak miedza polna, a pewną, jak słowa przysięgi prawego człowieka.Czytaj dalej

By:
On:

Radzymińskie chyba już do historji przejdzie Takiego ogólnie wziąwszy, zwyrodnienia moralnego, zachłanności w pogoni za pieniądzem, karciarstwa, rozpusty i pijaństwa jeżeli gdzie się znajdzie w Polsce, to chyba z wielkim trudem. A jako wynik tych „zalet”, to obojętność na sprawy społeczne i narodowe, rozwój przesądów, niechęć do oświaty i podejrzliwość względem tych, co chcieliby miejscowemu życiu nadać inny kierunek.Czytaj dalej

By:
On:

Na dwór w majątku Zielonce, dzierżawionym przez p. Józefa Gordona (gmina Bródno) napadli bandyci w nocy z 16 na 17 b.m. Opryszkowie wtargnęli najpierw do domu, w którym mieszka służba folwarczna, wywlekli z łóżka liczącego 76 lat Piotra Cabana i poczęli się nad nim znęcać, żądając, aby wskazał, gdzie są ukryte pieniądze. Gdy Caban odmówił, zamordowali go kilku uderzeniami w głowę, rozbijając mu czaszkę, i udali się do dworu, gdzie związali p. Gordona, pobili go dotkliwie pałkami i zrabowali 121 marek i około 30 rubli.Czytaj dalej

By:
On:

Z Wołomina donosi korespondent J. Wort: Miasteczko nasze, będące dotychczas wsią, przemianowano niedawno na miasto, a wskutek tego otrzymało ono prawo wyboru Rady miejskiej. Wójt gminy, który otrzymał to zawiadomienie, zachował je w sekrecie, zawiadamiając o nim tylko kilkudziesięciu chrześcijan, którzy zeszli się i dokonali wyboru burmistrza. Wybrany został p. Sztromajer (Polak).Czytaj dalej

By:
On:

Dnia 10 lutego w jednym ze szpitali warszawskich zmarł Jan Kielak, włościanin ze wsi Chrzęsnego w powiecie Radzymińskim. Był to jeden z tych oświeconych chłopów-działaczy, co to nie żałują pracy, aby nam wszystkim w tej naszej ukochanej Ojczyźnie-Polsce lepiej było, a jaśniej w naszych chatach pokrytych strzechą.Czytaj dalej