Rodzina Załuskich, kiedy dawniej nazwisk jeszcze nie było, nazywała się Thabasz, ich kolebką jest wieś Załuski, gminy tegoż nazwiska, powiatu Płońskiego. Rodzina ta pieczętuje się herbem Junosza. Marcin na Załuskach Załuski, syn Aleksandra Józefa, wojewody rawskiego i drugiej żony jego Teresy z Podkańskich her. Brochwicz, córki Józefa, starosty inowłodzkiego, łowczego, sandomierskiego i Teofili z Łęckich, herbu Janina.
Marcin urodził się w 1698 r. w Rawie. Wychowanie najprzód odbierał w domu, a następnie uczył się w kolegium OO. Jezuitów w Kaliszu i Brunsberdze; ukończywszy szkoły w kraju, wysłany został na dalsze wykształcenie do Florencji, gdzie wstąpił do tak zwanej akademii Apatistarum, założonej przez sławnego poetę toskańskiego Benedykta Floretto. Ztamtąd udał się do Rzymu, tu został wyświęcony na kapłana, a pilnością, zdolnościami i wzorowem postępowaniem zjednał sobie względy papieża Benedykta XIII tak, że przez niego zaszczycony został godnością tajnego podkomorzego.
Powróciwszy do kraju w 1725 r. otrzymał dziekanię płocką, a w 1729 r. został kanonikiem Krakowskim. Od kapituły Krakowskiej a potem Płockiej był delegowany na trybunał koronny, gdzie zjednał sobie imię biegłego znawcy praw ojczystych i sprawiedliwego sędziego.
Na poczatku stycznia 1732 król August II, po śmierci Hieronima Jełowickiego, mianował go sekretarzem wielkim koronnym; w dniu 21 stycznia t. r. Marcin dziękował królowi za tę godność w Dreźnie; W d. 13 marca, we czwartek, t. r. w Warszawie w zamku przysięgał na swój urząd; przy tej okoliczności król dodał mu probostwo Szczerzeckie na Rusi osierocone po ś. p. Hieronimie Jełowickim. Następca papieża Benedykta XIII Klemens XII papież, słysząc o jego cnotach, zdolnościach i zasługach, wyniósł go do godności biskupa tytularnego Drazeńskiego, a brat jego Andrzej biskup płocki, w porozumieniu z kapitułą, mianował go sufraganem swoim, na co w d. 2 czerwca 1732 r. nadeszła z Rzymu bulla od papieża, potwierdzająca ten wybór.
Marcin Załuski konsekrowany został na biskupa w Warszawie w katedrze św. Jana w dniu 7 września 1732 r. w wigilię uroczystości Narodzenia N. M. Panny, przez samego, nuncjusza Papieskiego w asystencyi biskupa płockiego Andrzeja, brata swego, i biskupa łuckiego, Jana Lipskiego.
W 1738 r. był proboszczem płockim, taki proboszcz jednocześnie był księciem sieluńskim.
Po wyniesieniu Władysława Łubieńskiego, późniejszego prymasa, prałata dziekana gnieźnieńskiego, arcybiskup Krzysztof Antoni Szembek ofiarował Marcinowi Załuskiemu wakującą po nim kanonię metropolitalną fundi Klecko, do której wcielone było probostwo inflantskie kolegiaty w Łasku; na kanonię został istalowany w d, 31 sierpnia 1747 r. przez prokuratora swego, Jana Mlickiego kanonika gnieźnieńskiego.
W 1748 r. został opatem Sulejowskim u Cystersów pod Piotrkowem.
W 1749 r. z kanonika krakowskiego postąpił na kantorją krakowską.
Za zezwoleniem króla na sejmie w Grodnie złożył urząd sekretarza w. k. w ręce Adama Krasińskiego kanonika płockiego i dziekana Łęczyckiego.
W 1740 r. ukończył budowę kościoła w Kobyłce, w roku następnym sam go uroczyście konsekrował.
W d. 18 września 1753 r. fundował znacznym nakładem w dobrach swoich Kobyłka misyę zwaną “Załuską”, w celu odbywania misyi ludowych w okolicy i całej dyecezyi Płockiej. Misyę tę powierzył OO. Jezuitom prowincyi zakonnej Litewskiej.
W kwietniu 1762 r. ks. Marcin zrzekł się wszystkich godności katedralnych; po tem stale zamieszkał w Kobyłce; w 1763 r. wstąpił do zakonu OO. Jezuitów i był przełożonym misyi swojej fundacyi.
W d. 13 września, w niedzielę, 1767 r. Ks. biskup Marcin Załuski konsekrował kościoły: w Dąbrówce w 1745 r., w Parysewie Ziemi Czerskiej w 1762 r., potem w Słuczu, Jedwabnem, Szczuczynie dyecezyi Sejneńskiej.
W końcu 1764 r. jeździł do Rzymu i tam przed Klemensem XIII papieżem zrzekł się sufraganii płockiej, zatrzymawszy tytuł biskupi aż do śmierci, podziękował za godność sufragana, a to z powodu wieku podeszłego, który nie pozwalał wypełniać obowiązków swoich tak jak pragnął. Ustąpił z sufraganii na rzecz Kazimierza Rokickiego archidyakona pułtuskiego i oficyała płockiego.
Był to dostojnik wielkiej świątobliwości i zacności, szanowany powszechnie w całym kraju. W stanie duchownym odznaczał się wzorowem życiem, hojnością na chwałę Bożą i litością ku ubogim, których hojnie opatrywał w potrzeby doczesne i duchowne. Do wsi swojej Kobyłki był bardzo przywiązany, dbał o dobro swego ludu; jako dziekan płocki jeszcze w 1727 r. wyjednał u króla Augusta II przywilej zamiany wioski na miasto z nazwą Załuszczyn, późniejsze nominacye jego nie dały mu czasu zamienić w czyn owego zamiaru. Gdy później oddał się ascezyi, zamiast miasta za łożył misję Załuską, postawił kościół i dom do rekolekcyi. Do ludu sam z wielkiem namaszczeniem mawiał kazania, i już jako biskup jeździł do chorych w parafii, opatrując ich na drogę wieczności.
Posiadał doborową liczną bibliotekę, w której miał zbiór nader kosztownych i rzadkich wydań, pisał rozmaite uczone rozprawy pomiędzy niemi “О Niepokalanem Poczęciu N. M. Panny.” Wszystkie pisma Marcina Załuskiego zostały w rękopisach1.
Umarł w d. 17 czerwca 1768 r. w Kobyłce i tu w podziemiach kościelnych, pod wielkim ołtarzem pochowany, żałowany i opłakiwany przez ludność całej parafii Kobyłkowskiej.
- Teodor Żychliński. Złota księga Szlachty Polskiej. Rocznik VIII str. 450; nadto Kanonik Korytkowski i Julian Bartoszewicz, Kalendarz Ungra 1852.
Kościół parafialny Świętej Trójcy w Kobyłce pod Warszawą
przez Ks. Marcelego Weissa
z ilustracjami
1901
Dziekan i proboszcz parafii pw. św. Mikołaja w Lubieniu (pow. Włodawa), b. proboszcz parafii pw. św. Aleksego w Oleksinie (ok. 1926), pw. św. Idziego w Inowłodzu, Kaski (ok. 1914), b. wikariusz parafii pw. Świętej Trójcy w Kobyłce (1901‑2).
+ There are no comments
Add yours