POL Klembów  Saint Clemens church  e

Historia parafii katolickiej pod wezwaniem Św. Klemensa w Klembowie (VI)

Parafia po upadku systemu komunistycznego

Odzyskanie suwerenności, a co za tym idzie, wolności wyznania pozwoliło na swobodny rozwój Kościoła i jego udział w życiu społecznym. Kościół i parafia w Klembowie nie pozostała na uboczu wobec tych zmian, choć trudno mówić w przypadku tej niewielkiej wspólnoty o przewrocie. Przez cały okres komunistycznego zniewolenia wiejskie parafie, a wśród nich parafia w Klembowie, stały na straży realizacji wspólnoty i przetrwania Kościoła w Polsce. To w tych niewielkich środowiskach, wiara i Kościół stanowiły istotny element życia rodzinnego i społecznego.

Parafianie nie pamiętają prześladowań czy drastycznego ograniczenia praktyk religijnych. Nie wskazują na to również dokumenty odnalezione w archiwach. Z pewnością jednak upadek systemu pozwolił na istnienie i szerokie funkcjonowanie instytucji kościelnych poprzez organizowanie przedsięwzięć oświatowych i charytatywno-opiekuńczych.

Parafia w Klembowie z biegiem lat sukcesywnie zmniejszała swoje terytorium, stając się dziś jedną z tysięcy polskich wiejskich parafii. Z pewnością wyróżnia ją długowieczna historia sięgająca czasów pogańskich na ziemiach polskich. Dla społeczności wiejskiej Kościół to miejsce szczególne, które wyznacza bieg czasu, do którego zanieść można prośby i codzienne zmartwienia. Szczególnie wartości religijne kultywowane są przez osoby starsze. W tej społeczności niemal wszyscy są katolikami. Proboszcz, wikary przejmuje często rolę przyjaciela i powiernika codziennych problemów. Wiejskie kościoły posiadają swoją specyfikę, przykładem może fakt, że parafianie szczególnym kultem obdarzają Matkę Boską. Wskazuje na to frekwencja na nabożeństwach majowych. Jest to typowe w wiejskich środowiskach, bowiem Matka Boska traktowana jest jako łaskawa i litościwa, a jej wstawiennictwo, zdaniem wiernych, czynić może cuda.

Obecnie klembowska parafia, liczy ok. 4200 mieszkańców. Obejmuje zaledwie kilka najbliższych wiosek: Klembów, Dobczyn, Pasek, Kraszew, Rasztów, Roszczep, Wola Rasztowska, Pokoje, Michałów, Marcinówek, Sitki, Pieńki, Wycinki, Miąse, Jadwinin, Stasinów.[115] Od połowy XX w. z rozległej parafii klembowskiej powstało kilka nowych: Jasienica, Ostrówek, Wola Rasztowska i Miąse. Upadek systemu komunistycznego spowodował, że wierni zaczęli głośno mówić o potrzebie nowych świątyń. Zbyt duża odległość wiosek od macierzystego kościoła sprawiła, że powstawały nowe parafie. W 1988 r. kardynał Józef Glemp  dekretem z 15.III.1988 r., erygował parafię w Jasienicy.[116] 11.XII.1993 r. Biskup Kazimierz Romaniuk erygował parafie św. Pawła i Piotra w Woli Rasztowskiej. Budowie kościoła w Woli sprzeciwiał się ówczesny ksiądz proboszcz Zbigniew Kwiatkowski. Skargi mieszkańców Woli doprowadziły do zmiany proboszcza, a nowo powołany na to stanowisko ksiądz Józef Górecki przejmując posługę, zobowiązał się dokończyć budowę świątyni. Przez cały okres budowy kościołów w Jasienicy i Woli Rasztowskiej aktywnie pomagała rodzima parafia z Klembowa.[117]

Od 1987 r. parafię w Klembowie prowadził ks. Józef Górecki. Jako jedyny duszpasterz w parafii prowadził kronikę, w której do 1998 r. (do końca pracy w parafii), zapisywał najważniejsze wydarzenia z życia parafii. W kronice pisze on:

„Dnia 12 maja 1987 roku Dziekan Kutnowski powiadomił mnie telefonicznie w parafii Łanięta, iż mam się zgłosić w Kurii Warszawskiej do Biskupa K. Romaniuka. W dniu 13 maja po zgłoszeniu się w Kurii, biskup zaproponował mi abym przeniósł się na proboszcza do Klembowa. Jednym z warunków przeniesienia była moja zgoda na pobudowanie w Woli Rasztowskiej  kaplicy. Po rozmowie z księdzem biskupem wyraziłem zgodę. Miałem za dwa tygodnie pojechać do Klembowa obejrzeć parafię. Tak też uczyniłem, po rozmowie z księdzem Kazimierzem Kwiatkowskim ustaliliśmy, że opuści on parafię 24 czerwca, podpiszemy protokół zdawczo-odbiorczy i ja wprowadzę się do parafii (…)

W dniu 24 czerwca sprowadziłem się do parafii. Ks. Proboszcz Kwiatkowski już wcześniej, bo 19 czerwca przekazał protokół  ks. Dziekanowi z Wołomina. W protokóle zdawczo-odbiorczym, oświadczył, że na parafii nie ciąży żaden dług.”

Nowy proboszcz przyczynił się też do poznania historii wsi Klembów oraz losów parafii. Pozostawił w parafii zapiski, dotyczące najstarszych losów Klembowa i okolic. Ksiądz Górecki, gromadził wszystkie ważne dokumenty dotyczące parafii, artykuły prasowe jej dotyczące, zdjęcia z ważnych uroczystości. Wydaje się, że był tym duszpasterzem w parafii, który rozpoczął poszukiwanie jej historii. Należy jednak pamiętać, że nie bez znaczenia była w tym przypadku zmiana systemu i swoboda w lokalnym działaniu. Ksiądz proboszcz podjął też niestety niefortunne decyzje, w wyniku których zniszczeniu uległa zabytkowa dzwonnica oraz powstał spór dotyczący organów.

Parafianie wspominają księdza jako osobę bardzo aktywną, żywo uczestniczącą w sprawach społecznych. W czasie jego posługi duszpasterskiej udało się odmalować wnętrze kościoła a także powiększyć teren cmentarza. Kolejnym proboszczem, który zaangażował się w badanie historii parafii był ksiądz doktor Zbigniew Drzewiecki. Sporządził dokładną inwentaryzację cmentarza w Klembowie, wydaną drukiem, oraz książkę poświęconą pamięci generała Franciszka Żymirskiego. Dzięki ich pracy ciekawa i bardzo zamierzchła historia kościoła została bardziej doceniona przez wiernych.

Według relacji mieszkańców parafii, tutejsza społeczność przywiązuje się do swojego proboszcza, dlatego częste zmiany uważa za niekorzystne dla parafii. Ludzie wiedzą, że z biegiem czasu każdy duszpasterz lepiej poznaje swoich wiernych, rozumie ich problemy.

W parafii oprócz  proboszcza i wikarego pracuje także kościelny, organista, oraz gospodyni. W parafialnych dokumentach znajdują się też umowy wskazujące, że w latach 1994-1996 zatrudniano osobę w charakterze pomocy kancelaryjnej. Obowiązki kościelnego określa umowa, która sporządzana jest miedzy nim a proboszczem. Na podstawie zachowanych dokumentów można stwierdzić, że zakres obowiązków kościelnego z biegiem lat właściwie nie uległ zmianie. W miarę potrzeb osoba piastująca to stanowisko pomaga w czasie mszy świętych, posług katolickich oraz wszystkich uroczystości kościelnych, dba także o czystość w świątyni i jej otoczeniu. Sprawuje opiekę nad cmentarzem. Dzieli te obowiązki z organistą, scholą, ministrantami czy lektorami.

W parafii Klembów niemal wszyscy mieszkańcy są wyznania rzymsko-katolickiego. W jednej z wiosek kilku mieszkańców należy do wspólnoty Świadków Jehowy. Dzięki tak dużemu zakorzenieniu wiary w społeczności frekwencja na mszach niedzielnych jest bardzo duża. Potwierdzają to też zgromadzone w archiwum parafialnym biskupie protokoły powizytacyjne, także z okresu PRL. Wierni chętnie też uczestniczą w życiu parafii. Według odbywanych co cztery lata wizytacji biskupich, parafia zostaje poddana ocenie i rozliczona ze swoich zasług.

Parafia wraz z gminą organizuje coroczne obchody rocznicy śmierci gen. Żymirskiego oraz Bitwy Warszawskiej, w czasie których składane są kwiaty na grobie poległego w czasie walk żołnierza.

Sprawozdania powizytacyjne ukazują, że od lat problemem parafii jest alkoholizm i brak szacunku do cudzego mienia. Z tego powodu parafia wraz z Urzędem Gminy założyła komisję antyalkoholową, której jednym z członków jest ksiądz proboszcz. Niestety wśród mieszkańców działania komisji nie są znane.

W parafii działają Koła Różańcowe. Wierni w nich skupieni odmawiają modlitwę różańcową w konkretnych intencjach, jak np. o pokój w rodzinach na świecie, o nawrócenie grzeszników, o miłość braterską. Nie wiadomo, od kiedy działają przy kościele w Klembowie. Prawdopodobnie istniały już w okresie II Rzeczpospolitej. Zdaniem jednego z wikarych, Koła Różańcowe nie są jednak atrakcyjne dla młodych ludzi, choćby z racji tego, że członkami kółek są często osoby starsze.[118]

W 2004 r. parafia w Klembowie zwróciła się do Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach z prośbą o przekazanie dla celów kultu relikwii Św. Siostry Faustyny. Siostra Faustyna związana była z parafią od 1924 r., kiedy zamieszkała we wsi Ostrówek. Tu przygotowywała się do wstąpienia do zakonu. W 2004 roku minęła 80 rocznica przybycia świętej do parafii, stąd zrodził się pomysł zapoczątkowania kultu Apostołki Bożego Miłosierdzia.[119] Zgromadzenie Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia przekazało relikwie 17. 04. 2004 r. Fragment listu nadesłany od zgromadzenia: „Zgromadzenie Sióstr Matki Bożej miłosierdzia z wielką radością przekazuje relikwie św. Siostry Faustyny Kowalskiej do czci publicznej w waszej Wspólnocie Parafialnej (…) Biorąc św. Siostrę Faustynę do siebie, dzielicie z nią i z Ojcem Świętym te same pragnienia, aby przyjąć orędzie miłosierdzia i zanieść je każdemu napotkanemu człowiekowi (…) Niech w waszej Parafii spełnia się obietnica Pana Jezusa, który powiedział do swojej Apostołki: <<Ze względu na Ciebie, udzielam łask całej okolicy>>”.[120]

W dni powszednie w klembowskim kościele msze święte odbywają się tylko rano o godzinie 7.30 i 8.00, wyjątek stanowią miesiące maj, czerwiec i październik. Wtedy o godzinie 18 odprawiane są nabożeństwa majowe, czerwcowe oraz modlitwa różańcowa. W niedziele wierni mają możliwość uczestnictwa w czterech nabożeństwach, prócz okresu wakacyjnego, kiedy nie odprawiana jest msza popołudniowa. Jak w każdej polskiej parafii, co 10 lat odbywają się Misje Święte. Dwa razy w roku wierni mają możliwość uczestnictwa w rekolekcjach parafialnych. Odbywają się w adwencie i Wielkim Poście, trwają cztery dni, wliczając niedzielę. Rozpoczynają się niedzielną mszą świętą ze specjalnym rekolekcyjnym kazaniem odprawianym przez przyjezdnego księdza. Rekolekcje parafialne są okazją do spowiedzi.[121]

Kościół w Klembowie odpust obchodzi 23 listopada. Warto podkreślić, parafia w Klembowie nie współpracuje i nie utożsamia się z popularnym w wielu innych polskich wiejskich parafiach Radiem Maryja. Pytany o Radio miejscowy ksiądz odmawia komentarza. Wśród parafian radio ma wielu przeciwników. Rozgłośnia najwięcej sympatyków ma wśród osób starszych. Niestety, jak podkreśla ksiądz Marcin Brzeszczyński, niektóre treści przekazywane przez radio trafiają do parafian, budując w nich antysemityzm i niechęć do zmian.[122]

Na terenie parafii działają cztery szkoły podstawowe oraz gimnazjum. Ogółem w szkołach uczy się ok. 600 uczniów. Tylko w gimnazjum religii naucza ksiądz wikary. W pozostałych szkołach katechezy nauczają nauczyciele świeccy. Spośród wszystkich dzieci w lekcjach religii nie uczestniczy zaledwie kilkoro z nich. Jest to typowe dla wiejskich parafii. Na podstawie zgromadzonych ankiet dotyczących prowadzenia katechezy, w ciągu ostatnich 6 lat w lekcjach religii nie uczestniczyło zaledwie 11 osób. W szkołach organizowane są konkursy z wiedzy biblijnej, dotyczące życia osób związanych z kościołem. Kuria Biskupia Warszawsko-Praska przeprowadza też regularne kontrole nauczycieli katechezy oraz zgodności programowe przekazywanych treści. Za realizację programu i właściwy wymiar godzin w szkołach i placówkach oświatowo-wychowawczych na swoim terenie odpowiada ksiądz proboszcz. Zadaniem proboszcza jest też sprawowanie opieki nad pracą katechetów oraz przygotowanie we współpracy z nimi dzieci do przyjęcia sakramentów. [123]

W parafii działa grupa Oazowa Wspólnota-Góra Tabor, do której należy około pięćdziesięcioro dzieci i młodzieży od 13 roku życia. Opiekunem grupy Oazowej jest wikary. Wspólnota dofinansowywana jest przez urząd Gminy z funduszu antyalkoholowego. Wspólnota Góra Tabor w Klembowie powstała w 2002 r., zajmuje się przede wszystkim rozwojem duchowym młodzieży, ale także aktywnie działa w parafii pomagając organizować różne akcje, np. prowadzenie sklepiku parafialnego, przygotowywanie jasełek w okresie bożonarodzeniowym. Wspólnota usamodzielniła się w 2004 r., a wcześniej była wspomagana i prowadzona przez animatorów z Warszawy.

W parafii do mszy służy 30 ministrantów, wśród których znajdują się dwie dziewczyny. Zadaniem ministrantów jest pomoc i posługa w czasie Mszy Świętej, sakramentów i innych czynności obrzędowych. Ministranci nie przyjmują święceń, są osobami świeckimi, jednak po okresie próbnym są uroczyście przyjmowani do grona Służby Liturgicznej poprzez błogosławieństwo do tej posługi. Na terenie parafii działa również dziecięca schola, która zajmuje się oprawą muzyczną w czasie nabożeństw; należy do niej około dwudziestu dzieci.


  • [115] Ks. J. Górecki, dz. cyt., APK.
  • [116] Tamże.
  • [117] M. Piekart, Historyczny dzień, [w:] „Niedziela”, nr 29(38)/1996, s. 10.
  • [118] Rozmowa z księdzem Marcinem Brzeszczyńskim, w zbiorach autorki.
  • [119] B. Sankowski, Prośba o przekazanie relikwii Św. Siostry Faustyny Kowalskiej, Klembów 2004, APK.
  • [120] Zgoda na przekazanie relikwii Siostry Faustyny Kowalskiej, Zgromadzenie Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia, Kraków- Łagiewniki 2004, APK.
  • [121] Notatka z rozmowy z ks. Marcinem Brzeszczyńskim, w zbiorach autorki.
  • [122] Tamże.
  • [123] Ankiety Katechetyczne z lat 1997-2007, APK.

Więcej tego autora:

+ There are no comments

Add yours

Zostaw komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.