Historia szkolnictwa na terenie gminy Dąbrówka (II)

Szkolnictwo na terenie gminy Dąbrówka po 1945 r.

Po zakończeniu okupacji życie na terenie Dąbrówki powoli zaczęło wracać do normy. Nauczycielami w 1948 r. w poszczególnych szkołach na terenie gminy byli: Adela Goszczyńska – Głuchy, Helena Sieradzka – Dąbrówka, Zofia Schottówna – Dąbrówka, Józefa Kozłowska – Kołaków, Roman Kozłowski – Kołaków, Maria Biesiadecka – Józefów, Leokadia Werelyńska – Marianów, Matylda Damchlewska – Kuligów, Władysław Kowalski – Józefów, Jadwiga Niegowska – Słopsk, Henryk Markowski – Marianów, Maria Urbaniak – Słopsk²³. Z powodu braku materiałów źródłowych, dotyczących funkcjonowania wszystkich wyżej wymienionych szkół, poniżej przedstawiono jedynie rys historyczny placówek w Dąbrówce, Marianowie (Dręszewie), Guzowatce,  Józefowie, Ślężanach i Wszeborach.

Szkoła Podstawowa im. C. K. Norwida w Dąbrówce

Już w 1945 r. władze gminne przy pomocy mieszkańców przystąpiły do remontu ocalałego budynku szkolnego w Dąbrówce. Pierwszą organizatorką  życia szkolnego była Helena Sieradzka. Nauka początkowo odbywała się w dwóch izbach starego budynku, w warunkach bardzo skromnych. W 1946 r. przeznaczono na cel szkoły poniemiecki barak, odtąd nauka odbywała się w dwóch salach w starym budynku i w dwóch w nowym budynku szkolnym – baraku. W szkole pracowało 4 nauczycieli, kierownikiem szkoły był Władysław Kowalski. Do szkoły uczęszczały dzieci z Dąbrówki, Małopola, Karpina, Laskowa, Stanisławowa. Warunki były bardzo trudne – dwa budynki szkolne oddalone od siebie, małe, słabo ogrzewane sale oraz brak pomocy naukowych.

W 1947 r. Gminny Komitet Budowy szkoły w Dąbrówce wystosował odezwę do Związku Polek w USA z prośbą o pomoc materialną przy budowie nowej szkoły.²⁴

W 1950 r. gminna Komisja Oświaty dokonała przeglądu budynków szkolnych. Zalecenia komisji były następujące: sprowadzić materiały budowlane i przystąpić do wykończenia pozostałych izb w baraku.²⁵

Kierownikiem szkoły w latach 1950 – 1951 był Henryk Gałecki. W 1951 r. kierownikiem został Leopold Kaszuba, który pełni tę funkcję do 1969 r. (z przerwą w roku szkolnym 1953/54, kiedy  odszedł do szkoły w Józefowie, a na jego miejsce przybył Maciej Dzierwajło). Staraniem nowego kierownika wyremontowano pozostałą część baraku i w ten sposób szkoła powiększyła się o 2 sale lekcyjne, kancelarię oraz pokój nauczycielski.  W roku szkolnym 1963/64 działała szkoła siedmioklasowa o 10 oddziałach. Ogółem do szkoły uczęszczało 334 uczniów. Odczuwano brak sal lekcyjnych. Dalszy wzrost liczby uczniów z 253 w roku szkolnym 1955/56 do 336 w roku szkolnym 1967/68 przyczynił się do powołania Społecznego Komitetu Budowy Szkoły.  

W marcu 1967 r. wmurowano kamień węgielny w fundamenty nowej szkoły, a rok szkolny 1968/1969 rozpoczęto w nowym budynku szkoły, w którym swoją siedzibę szkoła ma do dnia dzisiejszego.²⁶

Uczniowie i nauczyciele rozpoczęli pracę w zupełnie odmiennych warunkach. Szkoła posiadała 6 jasnych, dużych sal, 2 pracownie, salę gimnastyczną i duże przestronne korytarze. W latach 1969 – 1973 funkcję kierownika szkoły pełniła pani Krystyna Kaszuba. W tym okresie szkoła wzbogaciła się o nowe pomoce dydaktyczne, a uczniowie zagospodarowali teren wokół szkoły – posadzili kwiaty, żywopłot. Dbali, aby szkoła z każdym dniem była piękniejsza. 

W 1972 r. zlikwidowano szkołę w Chajętach i w roku szkolnym 1972/73 uczniowie z Chajęt zostali przeniesieni do szkoły w Dąbrówce. Ponadto powołana została Zasadnicza Szkoła Rolnicza, której dyrektorem została Krystyna Kaszuba.  

W 1973 r. utworzono w Dąbrówce Zbiorczą Szkołę Gminną. Funkcję Gminnego Dyrektora Szkół objął Mieczysław Wawryło. Szkoła zyskała klasę przedszkolną oraz utworzono świetlicę z dożywianiem, a także VII klasę przysposabiającą do zawodu rolnika.  Od roku szkolnego 1974/1975 do szkoły w Dąbrówce dołączyli uczniowie kl. IV – VIII ze Szkoły Podstawowej w Dręszewie.²⁷

Od roku szkolnego 1978/1979, chcąc poprawić warunki lokalowe, przeniesiono grupę sześciolatków do Dręszewa, gdzie zorganizowano przedszkole. Ze względu na odległość placówki dzieciom zorganizowano dowożenie autokarem szkolnym.

W 1984 r. Mieczysław Wawryło został powołany na stanowisko Inspektora Oświaty i Wychowania. Dyrektorem szkoły wybrano wówczas Kazimierza Pieniążka, który rozpoczął starania o nadanie szkole imienia Cypriana Kamila Norwida. Uroczystość nadania imienia, na którą przybyło wielu gości oraz miejscowe społeczeństwo, odbyła się 23 maja 1986 r.

Zwiększająca się liczba dzieci spowodowała, że dyrektor Pieniążek zaczął myśleć o rozbudowie szkoły. W związku z tym w 1985 r. powołany został Społeczny Komitet Rozbudowy Szkoły. „Grono nauczycielskie podjęło decyzję o dokonaniu zbiórki pieniędzy wśród mieszkańców okolicznych wsi i w tym celu ustalono terminy przedsięwziętej akcji. Zbiórki odbywały się w niedziele, a dla dobrej organizacji poszczególnym nauczycielom przypisano teren. Działania te miały miejsce w latach 1985 – 1989. Z dobrowolnych składek ludności udało się wykupić dokumentację techniczną”.²⁸

Prace nad rozbudową szkoły rozpoczęły się w 1989 r. Początkowo wykonano wykopy oraz zalano fundamenty. Od samego początku rozbudowę wspierali rodzice, którzy dostarczali na plac budowy piach, żwir, pogłębiali fundamenty oraz wypożyczali potrzebny sprzęt. W 1990 r. zmarł dyrektor Kazimierz Pieniążek, który był inicjatorem rozbudowy szkoły. Ostatecznie prace budowlane przy dużej pomocy samorządu gminnego zakończyły się w 1995 r. i 26 października nastąpiło otwarcie nowej części szkoły, w której znalazło się 8 sal lekcyjnych, biblioteka, szatnie i pomieszczenia socjalne.

Po śmierci Kazimierza Pieniążka funkcję społecznego dyrektora szkoły do września 1990 r. pełniła Krystyna Głowacka. W roku szkolnym 1990/1991 dyrektorem szkoły ponownie został Mieczysław Wawryło, który tę funkcje sprawował przez rok. Od roku szkolnego 1991/1992 dyrektorem szkoły została Justyna Dudek. Funkcję zastępcy dyrektora w latach 1990 – 1994 objął Mieczysław Dobczyński, a po nim Stanisław Wójcik.

Pomimo trudności finansowych, jakie ogarnęły oświatę w latach 90-tych XX wieku, szkoła wyposażona została w pracownię komputerową. Pierwszy komputer, który szkoła otrzymała w 1992 r., był darem od PKO – BP, następne komputery trafiły do szkoły w 1997 r. Od roku szkolnego 1998/1999 szkoła została podłączona do sieci internetowej.

Od roku szkolnego 1999/2000, zgodnie z założeniami reformy oświatowej, na mocy której wprowadzono gimnazja i uchwałą Rady Gminy Dąbrówka, szkoła podstawowa funkcjonuje jako sześcioklasowa z klasą VIII w tymże roku.

Dyrektorem szkoły podstawowej oraz utworzonego gimnazjum nadal była Justyna Dudek, natomiast zastępcą dyrektora – Stanisław Wójcik. W roku szkolnym 1999/2000 budynek szkolny mieścił 19 oddziałów, w tym 4 oddziały gimnazjalne. Szkoła podstawowa liczyła 329 uczniów, a gimnazjum – 89 uczniów. 

W  2000 r. zamknięto szkołę filialną w Dręszewie a dzieci od nowego roku szkolnego przeszły do szkoły w Dąbrówce.²⁹

Wraz z rokiem szkolnym 2000/2001 nastąpiło rozdzielenie szkół. Szkoła podstawowa, w której funkcję dyrektora objął Stanisław Wójcik (sprawuje ją do dnia dzisiejszego), została w starym budynku o 9 salach lekcyjnych, zaś gimnazjum przeszło do nowego skrzydła.

Sytuacja ta spowodowała, że ponownie pojawiły się kłopoty lokalowe. W 2001 r. ponownie powołano Społeczny Komitet Rozbudowy Szkoły.  W maju tego samego roku ruszyły prace związane z rozbudową, które zakończyły się jesienią. Szkoła zyskała nowe sale lekcyjne. 

26 września 2003 r. szkole został przekazany sztandar. W tym samym roku dokonano także termomodernizacji budynku szkolnego. 

W roku szkolnym 2002/2003 szkoła brała udział w akcji „Szkoła z Klasą” organizowanej pod patronatem Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej przez „Gazetę Wyborczą” i Centrum Edukacji Obywatelskiej i jesienią 2003 r. otrzymała tytuł „Szkoły z Klasą”. 

Kolejnym programem realizowanym w 2005 r. był program o nazwie „Otwarta Szkoła”, który związany jest z wykorzystaniem nowoczesnych technologii teleinformatycznych. 

W maju 2006 r. uroczyście obchodzono 20. rocznicę nadania szkole imienia Cypriana Kamila Norwida.

27 września 2011 r. otwarty został Szkolny Plac Zabaw, który powstał przy dużym zaangażowaniu rodziców, lokalnych władz i sponsorów.

Od 1 lipca 2011 r. do 31 grudnia 2011 r. w szkole był realizowany projekt „Świetlica – nasz własny kąt” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej. Programem zajęć świetlicowych objętych zostało 50 dzieci, a głównym celem zajęć było podniesienie poziomu wiedzy ogólnej z różnych dziedzin oraz zdobycie przez dzieci nowych umiejętności dzięki zajęciom edukacyjno – wychowawczym.³⁰

Publiczna Szkoła Podstawowa w Guzowatce

Po  1945 r. nie uległa poprawie baza szkolna w Kołakowie. Nauka nadal odbywała się w jednej izbie własnej i jednej wynajętej, gdzie uczyło się sześć klas. Klasę siódmą młodzież kończyła w szkole w Józefowie. W kwietniu 1952 r. spłonął budynek szkolny. Ze względu na brak pomieszczeń w Kołakowie mieszkańcy Guzowatki zaproponowali lokale na terenie swojej wsi. Sale szkolne urządzono u Stanisława Baranowskiego, Feliksa Przybysza, Jana Pisarskiego i Henryka Paciorka. W roku 1953 kierownik szkoły Roman Kozłowski, wspólnie z mieszkańcami Guzowatki, podejmuje budowę nowej szkoły. Dzięki zaangażowaniu kierownika i mieszkańców uzyskano zgodę władz oświatowych na tę budowę. Budowę rozpoczęto w 1953 r. Według kosztorysu koszt budowy miał wynosić 880 tysięcy złotych. W sierpniu 1955 r. dotychczasowy kierownik Roman Kozłowski przekazał szkołę swemu następcy – Marianowi Sieradzkiemu. 

6 IX 1955 r. uroczyście dokonano otwarcia budynku szkolnego. Dla młodzieży i pozostałych mieszkańców była to niezwykła okazja do radości. Władze oświatowe zatroszczyły się o kadrę nauczycielską, w skład której weszło 7 osób na liczbę 227 uczniów. Wydawałoby się, że Guzowatka jest już szczęśliwa, ale kierownikowi szkoły Marianowi Sieradzkiemu jak i całemu gronu nauczycielskiemu pozostało jeszcze wiele do zrobienia. Oddano szkołę do użytku, ale nie wyposażono jej w sprzęt i pomoce naukowe. Brak było budynku gospodarczego. Nie uruchomiono urządzeń wodno-kanalizacyjnych. Pozostało również do wykonania ogrodzenie placu szkolnego, a oprócz tego jeden z największych minusów, brak boiska o nawierzchni nadającej się do wykorzystania. Dzięki inicjatywie kierownika wiele braków usunięto.³¹

Z dniem 1 IX 1967 r. Marian Sieradzki odszedł z pracy w szkole, a funkcję kierownika przekazano jego żonie – Zofii Sieradzkiej. W 1969 r. wprowadzono nowy program ośmioletniej szkoły podstawowej. Zofia Sieradzka kierowała szkołą do 1 IX 1970 r.                                      

Od września 1970 r. kierownikiem szkoły został Stanisław Majewski.

Obwód szkoły obejmował następujące miejscowości: Guzowatkę, Kołaków, Działy Czarnowskie, Sokołówek, Teodorów i Ostrówek. Liczba uczniów wynosiła 228. Rejonowy inspektor szkolny postanowił w miarę możliwości zaopatrzyć szkołę w najpotrzebniejsze pomoce. Wyposażono szkołę w środki audiowizualne: telewizor, radioodbiornik, magnetofon, gramofon. Sprawdzono także dużo mebli szkolnych. Zmienił się zatem wygląd niektórych izb lekcyjnych. To zmobilizowało młodzież i nauczycieli do dbania o estetyczny wygląd klas i wnętrza budynku szkolnego. 

W październiku 1974 r. kierownik szkoły Stanisław Majewski odszedł do pracy w Urzędzie Gminy w Dąbrówce. Nowym dyrektorem szkoły została Teresa Majewska. Wszyscy nauczyciele mieli po półtora etatu tzn. 39 godzin tygodniowo. W styczniu rozpoczęto wizytację szkoły przez wizytatorów Wydziału Oświaty i Wychowania.

W roku szkolnym 1980/1981 przy szkole zostało otwarte przedszkole 5 – godzinne z jednym posiłkiem dziennie (obiadem). Nowym dyrektorem szkoły została Barbara Nowak. 

Ogłoszony 13 grudnia 1981 roku stan wojenny zdezorganizował pracę dydaktyczno-wychowawczą szkoły. Aby wyjaśnić sytuację w kraju, młodzież spotykała się z przedstawicielami Wojskowej Grupy Operacyjnej.  

Wiosną 1983 r. nastąpiło rozpoczęcie prac remontowo – budowlanych, w tym także remont instalacji centralnego ogrzewania. Od września 1985 r. zlikwidowano ogrzewanie piecowe, zastępując je ogrzewaniem centralnym, co doprowadziło do poprawienia warunków pracy dzieci i nauczycieli. Rok później przeprowadzono remont dachu. Zniszczona dachówkę zastąpiono eternitem.

1 stycznia 1991 r. w miejsce przedszkola powołano oddział przedszkolny.

W bieżącym roku szkolnym dokonano generalnego remontu budynku szkolnego: uruchomiono kanalizację, urządzono łazienkę dla oddziału przedszkolnego, odnowiono korytarz na parterze, w szatni wymieniono podłogę na lastriko, oddano do użytku szczelne szambo. Nauczaniem i wychowywaniem objętych było 174 uczniów (łącznie z oddziałem przedszkolnym). W ramach zajęć pozalekcyjnych, finansowanych przez rodziców, od 1 marca 1992 r. prowadzone były lekcje języka angielskiego.

O poprawę warunków nauki zabiegali rodzice uczniów. Swoją pomoc wykazali, kupując z własnych funduszy 14 ton opału. Wraz z pracownikami szkoły pomalowali pokój nauczycielski i kancelarię.

Rok szkolny 1999/2000 to pierwszy rok wprowadzania reformy oświatowej, na mocy której powołano gimnazja. Uchwałą Rady Gminy Dąbrówka szkoła funkcjonuje jako sześcioklasowa.³²

Od początku roku szkolnego 2002/2003 zwracano szczególną uwagę na zachowanie bezpieczeństwa podczas zajęć i zabaw. Wpajano dzieciom nawyki kulturalnego i właściwego zachowania się w różnych miejscach. Przy okazji realizacji tematu ,,Dziecko bezpieczne na drodze’’ zapoznano dzieci z podstawowymi zasadami ruchu drogowego.

W roku szkolnym 2004/2005, po 25 latach pracy na stanowisku dyrektora Szkoły Podstawowej w Guzowatce, odeszła na emeryturę Barbara Nowak. 

Od roku 2005/2006 nowym dyrektorem szkoły została Barbara Łowicka. 

W szkole prowadzano nadal liczne remonty i inwestycje. Wymieniono m.in. dach z eternitu na blachodachówkę, wybudowano halę sportową, plac zabaw oraz wiele innych prac.

14 maja 2011 r. z okazji 55-lecia istnienia szkoły jej dyrektor, nauczyciele, uczniowie i rodzice zorganizowali imprezę plenerową, na którą zaproszono wielu gości oraz podjęto decyzję o wyborze patrona szkoły, którym został Jan Paweł II.³³

29 listopada 20011 r. Rada Gminy Dąbrówka nadała Publicznej Szkole Podstawowej w Guzowatce im. Jana Pawła II.³⁴

Publiczna Szkoła Podstawowa  im. Bitwy Warszawskiej 1920 Roku w Józefowie

Po II wojnie światowej dzieci straciły szkołę, więc nauczanie organizowano w domach okolicznych mieszkańców: Franciszka Malinowskiego z Józefowa oraz Aleksandra Szczepanika i Antoniego Kostrzewy z Ludwinowa. Pierwszymi nauczycielami po wojnie byli małżonkowie Józefa i Roman (kierownik szkoły) Kozłowscy. ³⁵

W 1947 r. okoliczni mieszkańcy – z przeznaczeniem na szkołę – kupili barak, który sprowadzono z Zielonej Góry.³⁶  W baraku mieściły się 4 sale lekcyjne i mieszkanie dla nauczyciela.

Następną kierowniczką była pani Maria Biesiadecka, która pracowała do końca 1950 r. Sytuacja materialna szkoły była bardzo trudna, niektóre pomoce naukowe np. ławki, wykonywali sami uczniowie. Nie było elektryczności i kanalizacji. Duży problem stanowiła frekwencja uczniów, gdyż bardzo często rodzice pozostawiali dzieci w domu do pracy w polu lub do wypasania bydła.³⁷ 

Od roku 1950 do 1955 funkcję kierownika szkoły pełniła  Antonina Iczałow.

Latem 1950 r. gminna Komisja Oświaty dokonała oceny stanu budynku szkolnego. Zalecono zakup odpowiednich materiałów i dokonanie remontu dachu, wykonanie pieców oraz bieżących napraw wewnątrz szkoły. Do zakupu przewidziano także wyposażenie szkoły: tablicę, stół, 2 krzesła oraz 30 ławek³⁸. Dużym problemem był fakt, iż w klasach dzieci nie były z jednego rocznika.

Kolejnym kierownikiem szkoły była Lucyna Brakonięcka, która kierowała szkołą do 1960 r. 

Podczas sprawowania przez nią urzędu do szkoły doszły dwie nauczycielki: Henryka Sczechura (później Rucińska) oraz Marianna Sikora (później Czarnowska). Pani kierownik zajmowała znajdujące się przy szkole mieszkanie, które podzielone było na dwie części: kancelarię i część mieszkalną.  Zajęcia z dziećmi prowadzone były w klasach łączonych.  Tak wspomina ówczesna szkołę nauczycielka – Marianna Czarnowska: „W izbach lekcyjnych były piece kaflowe i drewniane podłogi. W każdej klasie był kącik czystości, czyli miednica i wiadro do mycia rąk. (…) W czasie dużych mrozów w klasach było zimno, dzieci często siedziały w paltach. Jeśli były dowożone, to tylko saniami. Drewniane ubikacje znajdowały się w podwórku. Wodę czerpano ze studni, nie było kanalizacji. Mimo tak trudnych warunków dzieci chętnie uczęszczały do szkoły, były zdyscyplinowane i zawsze czysto ubrane.”³⁹

W 1960 r. funkcję kierownika szkoły pełniła przez rok Maria Malinowska. W czasie tak krótkiego urzędowania szkolny barak tętnił życiem do późnych godzin wieczornych. Było to wynikiem zakupu przez Komitet Rodzicielski pierwszego telewizora, który gromadził w szkole okolicznych mieszkańców. Podczas urzędowania Mari Malinowskiej w szkole zatrudnionych było trzech nauczycieli: Marianna Czarnowska, Stanisław Majewski i Henryka Szczechura.

Następną osobą kierującą szkołą był Stanisław Majewski, który zatrudnił jeszcze dwóch nauczycieli: Teresę Dąbrowską i Eugeniusza Rucińskiego oraz Mariana Dybka na zastępstwa.⁴⁰

W latach 1964 – 1975 funkcję kierownika, a następnie dyrektora szkoły pełniła Marianna Czarnowska, która jako pierwsza w miejscowej szkole była nauczycielem z wyższym wykształceniem.

Szkoła nadal znajdowała się w starym baraku, w którym były niskie i zimne sale oraz małe okna, a prowadzące do szkoły ganki powoli zaczęły „osiadać”.  Pani kierownik podjęła starania o budowę nowej szkoły.  W 1967 r. został powołany Społeczny Komitet Budowy Szkoły, w skład którego wchodzili członkowie Komitetu Rodzicielskiego.

Po wielu rozmowach przeprowadzonych w Wydziale Oświaty w Wołominie oraz w Wojewódzkiej Radzie Narodowej w Warszawie budowa szkoły została zaplanowana na lata 1965 – 1970. Prace budowlane rozpoczęto w kwietniu 1970 r., a 31 VIII 1971 r. szkoła została oddana do użytku i poświęcona (co wtedy było zakazane) przez ks. Jacka Bazarnika, który był wikariuszem w Dąbrówce oraz katechetą uczącym religii.

Przy dużym zaangażowaniu pani kierownik, dla której szkoła stała się  drugim domem na najbliższe kilkadziesiąt lat,  placówka nawiązała współpracę z licznymi instytucjami i przedsiębiorstwami, co miało znaczący wpływ na jej rozwój oraz zaowocowało pomocą dla uczniów. 

Od 1 IX 1973 r. szkoła w Józefowie stała się szkołą zbiorczą – przyłączono szkołę w Ślężanach i dzieci z kl. V – VIII ze szkoły w Kuligowie. Istniejąca szkoła w Kuligowie dla kl. I – IV stała się filią szkoły w Józefowie i istniała do 1977 r.

W latach 1975 – 1991 dyrektorem szkoły był Marian Dybek. W tym czasie funkcjonowała nowa szkoła, wykonywano więc remonty wewnętrzne (malowano klasy itp.). Zbudowano także budynek gospodarczy.

 Od 1991 do 2006 r. funkcję dyrektora szkoły pełnił Janusz Bakiera. 10 XI 1991r. odbyła się uroczystość, w czasie której zostały sprowadzone na miejscowy cmentarz prochy nieznanego żołnierza poległego w Bitwie Warszawskiej 1920 roku.  26 V 1992 r. szkole nadano imię oraz sztandar, który został zakupiony przez Komitet Rodzicielski. Szkoła otrzymała imię Bitwy Warszawskiej 1920 Roku.           

W tym okresie szkoła zostało rozbudowana, ponieważ było to konieczne, gdyż zwiększyła się liczba uczniów. Nowe skrzydło zostało oddane do użytku we wrześniu 1996 r.,  natomiast w roku 2000 oddano do użytku salę gimnastyczną.⁴¹

Od roku szkolnego 1999/2000, zgodnie z założeniami reformy oświatowej, na mocy której wprowadzono gimnazja i uchwałą Rady Gminy Dąbrówka szkoła funkcjonuje jako sześcioklasowa.⁴²

Szkoła Podstawowa w Marianowie (następnie w Dręszewie)

Szkołę w Marianowie wybudowano po roku 1920 na placu, który wcześnie stanowił własność Wacława Malinowskiego. Budynek szkoły był drewniany o 2 izbach lekcyjnych i 1 mieszkaniu przeznaczonym dla nauczyciela. Pierwszym kierownikiem szkoły była Zofia Łapińska, którą później zastąpił Henryk Markowski. W 1952 r. szkoła w Marianowie została zlikwidowana, a drewniany budynek sprzedany.  Dzieci ze szkoły w Marianowie  kontynuowały naukę w szkole w Ślężanach (z Kowalichy i części Marianowa) i Dręszewie.⁴³

Po likwidacji szkoły w Marianowie dzieci z Dręszewa realizujące program kl. I – IV uczyły się w prywatnych domach na terenie wsi (u Józefa Ćwilińskiego, następnie w domu Karpińskiego i Wiktora Manieckiego), natomiast starsze uczęszczały do szkoły w Słopsku i Dąbrówce. Po spaleniu się domu Wiktora Manieckiego naukę w Dręszewie przerwano, a uczniów przeniesiono do szkół w Słopsku i Dąbrówce. 

Od 1956 r. trwała w Dręszewie budowa świetlicy gromadzkiej, którą postanowiono przeznaczyć na szkołę. Niestety z powodu braku dokumentacji budowlanej i pozwolenia na budowę, prace budowlane zostały przerwane. Wznowienie budowy nastąpiło we wrześniu 1957 r. po dopełnieniu wszelkich formalności. Szkoła rozpoczęła swą działalność w nowym budynku od października 1959 r., choć prace wykończeniowe trwały jeszcze do 1971 r. 

W 1962 r. kierownikiem szkoły został Mieczysław Przyborowski.  W tym okresie szkoła zajmowała 4 sale lekcyjne, korytarz i kancelarię, które znajdowały się na parterze, natomiast na poddaszu nauczyciele użytkowali 4 pomieszczenia.⁴⁴

Od roku szkolnego 1974/1975 uczniów kl. IV – VIII ze szkoły w Dręszewie przeniesiono do szkoły zbiorczej w Dąbrówce. Z dniem 1 IX 1992 r. placówka stała się filią szkoły w Dąbrówce, a od roku szkolnego 2000/2001 uległa likwidacji – uczniów kl. I- III także przeniesiono do szkoły w Dąbrówce.  Obecnie w budynku dawnej szkoły działa przedszkole.

Szkoła Podstawowa w Ślężanach

Szkoła w Ślężanach powstała w 1953 r. Została przeniesiona z Marianowa i usytuowana w pałacu. Szkoła ta była szkołą siedmioklasową, w której zatrudnionych było 4 nauczycieli. Do szkoły uczęszczały dzieci z Dręszewa, Marianowa, Kowalichy i Ślężan. Sytuacja taka trwała do 1960 r., kiedy to wybudowano szkołę w Dręszewie. Wówczas to dzieci z Dręszewa oraz części Marianowa odeszły ze szkoły w Ślężanach i zaczęły uczęszczać do szkoły w Dręszewie. Wraz ze zmniejszeniem się ilości uczniów w szkole powstały klasy łączone. W 1961 r. utworzono w Ślężanach ośmioletnią szkołę podstawową zatrudniającą 5 nauczycieli. 

Warunki panujące w szkole od samego początku jej istnienia były bardzo trudne. Pałac był bardzo zniszczony działaniami wojennym oraz przez ludność cywilną, która w nim zamieszkiwała po wojnie. Wysokie sale były bardzo trudne do ogrzania, w okresie zimy w szkole panowała niska temperatura. Sytuacji nie poprawiły naprawy pieców kaflowych oraz wymiana stolarki okiennej. W 1972 r. rozpoczęto zakładanie centralnego ogrzewania.⁴⁵

Szkoła w Ślężanach zakończyła swą działalność w 1973 r., kiedy utworzono szkoły zbiorcze. Uczniowie zostali wówczas przeniesieni  do szkoły w Józefowie.⁴⁶

Publiczna Szkoła Podstawowa im. Adeli Goszczyńskiej we Wszeborach

Przed II wojną światową szkoła działała w Głuchach, po jej likwidacji szkołę przeniesiono do Wszebor, gdzie istnieje od 1948 r.  Początkowo mieściła się w starym poniemieckim baraku o czterech izbach lekcyjnych, które ogrzewane były piecami węglowymi. Warunki w szkole były bardzo ciężkie, zwłaszcza zimą, gdy w salach lekcyjnych panowała niska temperatura.  Pierwszym kierownikiem szkoły była mieszkanka i właścicielka dworku w Głuchach, Adela Goszczyńska z domu Jeziorańska, która sprawowała swój urząd aż do śmierci w 1963 r.

Nowym kierownikiem szkoły został Mieczysław Wawryło „główny budowniczy nowej szkoły”, którą oddano do użytku w 1966 r. Budynek szkolny był pierwszym budynkiem we wsi, w którym zabłysło światło elektryczne. W roku 1972 szkoła została podłączona do sieci telefonicznej, co znacznie ułatwiło funkcjonowanie placówki.⁴⁷

Po objęciu w 1973 r. przez Mieczysława Wawryłę funkcji Gminnego Dyrektora Szkół w Dąbrówce, dyrektorem we Wszeborach wybrano Kazimierza Nowaka, który swą funkcję pełnił do 1998 r.

W 1977 r. w szkole podłączono centralne ogrzewanie i instalacje wodną, co wpłynęło na poprawienie pracy uczniów i nauczycieli.  W latach 90-tych XX wieku w szkole przeprowadzono następujące prace remontowo-budowlane:

• po przebudowie holu szkolnego powstały dwie nowe sale lekcyjne (1990 r.),
• wybudowano toalety wewnątrz szkoły (1992 r.),
• wymieniono więźbę dachową (1997 r.).

W  1999 r. dyrektorem szkoły została Małgorzata Szczepanik.  W tym samym roku do szkoły trafiły nowe komputery i zostało przebudowane wejście.

Lata 2000 – 2003 to okres kolejnych zmian w szkole – modernizacja kotłowni z węglowej na gazową, założenie instalacji odgromowej, ułożenie kostki przed szkołą oraz wymiana stolarki okiennej.

We wrześniu 2002 r. szkoła przystąpiła do akcji “Szkoła z Klasą” organizowanej przez „Gazetę Wyborczą” oraz Fundację Centrum Edukacji Obywatelskiej pod patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Aleksandra Kwaśniewskiego, a 10 października 2003 r. szkoła otrzymała tytuł „Szkoła z Klasą.”

Lata 2004 – 2006 to okres kolejnych inwestycji na terenie szkoły. Najważniejsze z nich to:

• wymiana podłóg, remont sali oddziału przedszkolnego i jadalni (2004 r.),
• wymiana instalacji elektrycznej oraz ogrodzenia od strony północnej i zachodniej (2005 r.),
• wymiana instalacji centralnego ogrzewania (2006 r.).

W kwietniu 2006 r. rozpoczęto budowę hali sportowej, której uroczyste otwarcie nastąpiło w grudniu tego samego roku. 

19 maja 2007 r. na terenie szkoły zorganizowano festyn rodzinny Wszebory 2007. Uczniowie poszczególnych klas zaprezentowali wyniki prac badawczych w ramach projektu edukacyjnego: „Wybieramy patrona naszej szkoły”. W drodze demokratycznych wyborów wyłoniono patrona szkoły. Została nim Adela Goszczyńska – założycielka szkoły.

W czerwcu 2007 r. szkoła otrzymała pracownię z łączem internetowym.

5 września 2007 r. Uchwałą Rady Gminy Dąbrówka Publicznej Szkole we Wszeborach nadano imię Adeli Goszczyńskiej. ⁴⁸

14 maja 2008 r. – odbyła się uroczystość nadania szkole imienia Adeli Goszczyńskiej oraz przekazania sztandaru.

W latach 2008 – 2010 przeprowadzono następujące inwestycje: 

• remont sali gimnastycznej i korytarza szkolnego (2008 r.),
• oddanie do użytku wielofunkcyjnego boiska sportowego (6 XII 2008 r.),
• wykonanie ogrodzenia placu szkoły od str. zachodniej i zagospodarowanie placu zabaw (2009 r.),
• remont sali lekcyjnej i pomieszczeń socjalnych (2010 r.)⁴⁹

Przedszkole Samorządowe pod „Wesołym Ekoludkiem” w Dręszewie

1 października 1977 r.  na mocy decyzji Gminnego Dyrektora Szkół – Mieczysława Wawryły oraz zgodnie z zarządzeniem Ministra Oświaty i Wychowania wydane zostało pozwolenie na zorganizowanie przedszkola typu wiejskiego przy Szkole Podstawowej w Dręszewie. Nadzór pedagogiczny i organizacyjny nad nową placówką powierzono Annie Przyborowskiej.

Pierwszą nauczycielką zatrudnioną w przedszkolu była Kazimiera Włodarska, natomiast kucharką – Teresa Gierek. Dzieci, które wówczas rozpoczęły naukę w przedszkolu, pochodziły z Dręszewa oraz Marianowa i tworzyły piętnastoosobową grupę sześciolatków.

W roku szkolnym 1978/1979 po przeniesieniu oddziału sześciolatków ze szkoły w Dąbrówce do przedszkola uczęszczało 60 dzieci, które dowożone były autokarem szkolnym pod opieką wychowawczyni Jadwigi Rasińskiej. Dzieci te pochodziły z następujących miejscowości: Chajęt, Dąbrówki, Dręszewa, Karpina, Laskowa, Małopola, Marianowa, Stanisławowa i Trojan.

W 1979 r. w przedszkolu powstała grupa, do której uczęszczanie rozpoczęły dzieci w wieku od 3 do 5 lat. Opiekę nad najmłodszymi przedszkolakami powierzono Mariannie Sadowskiej. Po odejściu na emeryturę w 1987 r. Anny Przyborowskiej dyrektorem przedszkola została Jadwiga Rasińska, która tę funkcję pełniła do  1998 r.

W 1990 r. przedszkole zostało przejęte przez Samorząd Gminy Dąbrówka i przekształcone w Przedszkole Samorządowe. We wrześniu 1998 r. nowym dyrektorem przedszkola została Marianna Sadowska, która urząd ten sprawuje do chwili obecnej. W 1998 r., na wniosek Rad Pedagogicznej, grupom przedszkolnym nadano następujące nazwy: Krasnale, Biedronki i Ekoludki. 

W związku z reformą edukacji w przedszkolu zostało wprowadzonych wiele zmian dotyczących placówki i Rady Pedagogicznej. Opracowano wizję i misję przedszkola, której hasłem przewodnim są następujące słowa „Tworzymy przedszkole przyjazne dziecku i otwarte dla rodziców, proponujemy uczestnictwo w życiu codziennym i udział w rozwijaniu placówki.” Powstał także „Kodeks Przedszkolaka”, z którym zaznajamiane są kolejne roczniki wychowanków. ⁵⁰

W 25 rocznicę istnienia przedszkola Rada Gminy Dąbrówka nadała placówce imię  „Wesołego Ekoludka”, co było zgodne  z podejmowanymi w przedszkolu działaniami prozdrowotnymi i proekologicznymi.⁵¹ Opracowane zostało także logo placówki, którym został Ekoludek. Nadanie imienia  jeszcze bardziej zmobilizowało całą społeczność przedszkola do działań ekologicznych.

W marcu 2004 r. w placówce opracowano „Dekalog Ekologiczny” zatytułowany „Na ratunek Ziemi”, który nawiązuje do dekalogu patrona ekologów św. Franciszka. Działania ekologiczne podejmowane przez przedszkole dokumentowane są w specjalnym albumie. Najważniejsze z działań to: obchody Dnia Ziemi i Dnia Wiosny, udział w Akcji Sprzątanie Świata, współpraca z Kołem Łowieckim „Uroczysko” i leśnikiem. Również w marcu tego samego roku sześciolatki uczestniczyły w debacie ekologicznej zorganizowanej przez Radio dla Ciebie, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska oraz Wójta Gminy Dąbrówka i Wójta Gminy Zabrodzie.

Od roku szkolnego 2005/2006 w przedszkolu wprowadzony został program adaptacyjny zatytułowany „Z uśmiechem do przedszkola”.

W 2007 r. przedszkole bardzo uroczyście obchodziło 30-tą rocznicę swojego istnienia – został zorganizowany festyn. Również w tym samym roku 30 lat swojej pracy obchodziła dyrektor przedszkola Marianna Sadowska, która z okazji  tego podwójnego święta przekazała przedszkolu komputer do zajęć dla dzieci.   

Przedszkolaki brały udział w różnego rodzaju konkursach o zasięgu gminnym, powiatowym i krajowym.  Placówka również aktywnie uczestniczyła w gminnych festynach organizowanych  m. in. z okazji Dnia Dziecka oraz w Przeglądzie Programów Świąteczno – Noworocznych. Także w samym przedszkolu odbywało się wiele uroczystości, które już na stałe wpisały się w kalendarz. Należą do nich: pasowanie na przedszkolaka, spotkania wigilijne, Dzień Babci i Dziadka, festyn z okazji Dnia Rodziny oraz wiele innych.

 Przedszkole współpracuje z Przedszkolem Samorządowym „Baśniowa Kraina” z Tłuszcza oraz z Publiczną Szkoła Podstawową im. C. K. Norwida w Dąbrówce,  a od roku szkolnego 2000/2001 także z oddziałami przedszkolnymi ze szkół w Guzowatce, Józefowie i Wszeborach. W ramach współpracy, z inicjatywy Dyrekcji i Rady Pedagogicznej przedszkola w Dręszewie, zorganizowano Wewnątrzprzedszkolne Doskonalenie Nauczycieli przedszkola i oddziałów przedszkolnych.  Największymi osiągnięciami WDN, poza wymianą doświadczeń  pomiędzy poszczególnymi  nauczycielami i organizacją konferencji,  było zorganizowanie konkursów sprawnościowych „Ze zdrowiem za pan brat” oraz „Olimpiady Sportowej”, w których uczestniczyło ponad 150 dzieci.⁵²

1 grudnia 2008 r. odbyła się uroczystość otwarcia piętra budynku przedszkola. Po kilku miesiącach modernizacji budynku – remont został ukończony. W przedszkolu poprawiła się baza lokalowa, przybyły nowe estetyczne sale, w których uczą się dzieci 5 i 6 letnie.

Od roku szkolnego 2009/2010 w przedszkolu istnieje  5 grup:

• Krasnale – dzieci trzyletnie 
• Muchomorki – dzieci czteroletnie
• Stokrotki – dzieci pięcioletnie
• Biedronki – dzieci pięcioletnie
• Ekoludki – dzieci sześcioletnie.

W listopadzie 2010 r. nastąpiło uroczyste otwarcie Placu Zabaw, ufundowanego przez Ludzi Wielkiego Serca. Głównym sponsorem było PKO SA z siedzibą w Warszawie.

Dnia 27 kwietnia 2011 roku dzieci z przedszkola, w ramach Światowego Dnia Ziemi, wzięły udział w Marszu Ekologicznym ulicami gminy Dąbrówka. Dzieci z pomocą plakatów propagowały hasła ekologiczne.

W okresie od  1 października 2011 r. do 31 marca 2012 r. w przedszkolu realizowane są projekty współfinansowane przez Unię Europejską zatytułowane „Dajmy szansę naszym dzieciom”, które są przeznaczone dla przedszkolaków w wieku od 4 do 6 lat. Celem głównym projektu jest wsparcie dzieci z przedszkola w procesie samodzielnego zdobywania wiedzy i wykształcenie umiejętności ułatwiających start w dalszej edukacji i prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie z uwzględnieniem równych szans dla dziewczynek i chłopców.⁵³

Przedszkole Samorządowe pod „Wesołym Ekoludkiem” w Dręszewie jest jedyną publiczną placówką tego typu na terenie gminy Dąbrówka.

Aby umieścić te wszystkie informacje, artykuł ten musiałby być większy o kolejne 15 stron. Szanowny Czytelniku! Zachęcam do dalszego samodzielnego poszukiwania interesujących Cię informacji o szkolnictwie na terenie naszej „małej Ojczyzny”.

Przypisy

23.  APWo GM, Akta Gminy Dąbrówka, nr zespołu 447, Księga ewidencji Zarządu Sołtysów i kom. 1948 r., sygn. 24, s. 3.
24.  Tamże, Protokoły Gminnej Rady Narodowej, sygn. 23, s. 23. 
25.  Tamże, Komisji Oświaty, sygn. 1, s. 36.
26.  Teresa Woźniak, dz. cyt., s.  75.
27.  Mieczysław Wawryło, Historia Szkoły… dz. cit.. s. 4 – 5.
28.  Teresa Woźniak, dz. cyt., s. 83 – 84.
29.  Tamże, s. 85- 89.
30.  Informacje ze strony internetowej szkoły www.spwd.dabrowka.net.pl
31. Mieczysław Wawryło, Szkice z historii Szkoły Podstawowej w Guzowatce, maszynopis udostępniony przez p. Annę Wojtkowską, członka Zarządu Oddziału ZNP w Wołominie, s.1 – 3.
32.  Uchwała Nr I/8/1999 Rady Gminy Dąbrówka z dnia 03 marca 1999 r.
33.  Informacje na podstawie strony internetowej szkoły www.spwg.dabrowka.net.pl
34. Uchwała Nr XI/77/2011 Rady Gminy Dąbrówka z dnia 29 listopada 2011 roku.
35. Marianna Czarnowska, dz. cyt., s. 9.
36. Mieczysław Wawryło, Historia powstania…, dz. cyt., s. 1
37.  APW o GM, Akta Gminy Dąbrówka, nr zespołu 447, Komisja Oświaty, sygn. 13 s. 35.
38.  Tamże, s. 43
39. Marianna Czarnowska, dz. cyt., s. 11.
40.  Tamże, s. 11 – 12.
41. Tamże, s. 14 – 33.
42. Uchwała Nr I/9/1999 Rady Gminy Dąbrówka z dnia 03 marca 1999 r.
43.  Mieczysław Przyborowski, Historia Szkoły Podstawowej w Dręszewie, rękopis udostępniony przez p. Annę Wojtkowską, członka Zarządu Oddziału ZNP w Wołominie.
44.  Tenże, Historia Szkoły Podstawowej w Dręszewie, str. nienumerowane.
45. Mieczysław Wawryło, Historia Szkoły Podstawowej w Ślężanach, rękopis udostępniony przez p. Annę Wojtkowską, członka Zarządu Oddziału ZNP w Wołominie. 
46.  Marianna Czarnowska, dz. cyt., s. 24.
47.  Kazimierz Nowak, Historia Szkoły Podstawowej we Wszeborach, maszynopis udostępniony przez p. Annę Wojtkowską, członka Zarządu Oddziału ZNP w Wołominie, s.1.
48. Uchwała Nr X/57/2007 Rady Gminy Dąbrówka z dnia 5 września 2007 roku
49. Informacje na podstawie strony internetowej szkoły, http://www.spww.dabrowka.net.pl/
50. Marianna Sadowska, Historia 30 lat Przedszkola Samorządowego pod  „Wesołym Ekoludkiem” w Dręszewie, maszynopis w zbiorach przedszkola, Dręszew 2007, strony nienumerowane. 
51.  Marianna Sadowska, Historia Przedszkola  Samorządowego pod „Wesołym Ekoludkiem” w Dręszewie (25 lat), Dręszew 2002 r. 
52.  Marianna Sadowska, Historia 30 lat… dz. cyt.. 
53. Strona internetowa przedszkola www.ekoprzedszkole.net.pl

Bibliografia

Źródła archiwalne

• Archiwum Państwowe m. st. Warszawy oddział w Grodzisku Mazowieckim.
• Akta  Gminy Dąbrówka,  nr zespołu 447.
• Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Wołominie 1947- 1974, nr zespołu 558.
• Starostwo Powiatowe w Radzyminie 1916- 1929, nr zespołu 691.
• Wydział Powiatowy w Radzyminie 1928 – 1939, nr zespołu 724.
• Zarząd Powiatowy Radzymiński 1867- 1918, nr zespołu 618.

Źródła drukowane

• Michał M. Grzybowski, Materiały do dziejów Ziemi Płockiej. Z archiwaliów diecezjalnych płockich XVIII wieku, T. 8, Płock 1996
• Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, Szkoły Powszechne Rzeczypospolitej Polskiej w Roku Szkolnym 1925/26, Warszawa 1927.
• Szkoły Rzeczypospolitej Polskiej w roku szkolnym 1930/31, red. M. Falski, Warszawa 1933.
• Uchwały  Rady Gminy Dąbrówka
• Ustawa z dnia 17 lutego 1922 r. o zakładaniu i utrzymywaniu publicznych szkół powszechnych
• Walka caratu ze szkołą polską w Królestwie Polskim w latach 1831-1870, Materiały źródłowe, wybór, wstęp i opracowanie Karol Poznański, Warszawa 1993

Zbiory Anny Wojtkowskiej członka Zarządu Oddziału ZNP w Wołominie

• Dane o szkołach należących do Ogniska ZNP w Dąbrówce, Dąbrówka 1966.
• Nowak Kazimierz, Historia Szkoły Podstawowej we Wszeborach, Wszebory 1974.
• Przyborowski Mieczysław, Historia Szkoły Podstawowej w Dręszewie, 1971.
• Przyborowski Mieczysław, Historia Szkoły Podstawowej w Marianowie.
• Przyborowski Mieczysław, Historia Szkoły Podstawowej w Ślężanach, Ślężany  1974.
• Wawryło Mieczysław, Historia Szkoły Podstawowej w Dąbrówce, Dąbrówka 1973.
• Wawryło Mieczysław, Szkice z historii Szkoły Podstawowej w Guzowatce, 1970.
• Wawryło Mieczysław, Historia powstania Szkoły Podstawowej w Józefowie, 1974.

Zbiory szkół

• Kronika Zespołu Szkół w Józefowie.
• Stanisław Karłowicz, Kronika szkoły w Dąbrówce.
• Strony internetowe szkół.
• Zbiory Przedszkola pod „Wesołym Ekoludkiem” w Dręszewie.

Opracowania

• Bokiewicz Leon, Opis powiatu radzymińskiego pod względem topograficzno- historycznym, statycznym, higienicznym i lekarskim, Warszawa 1872.
• Czarnowska Marianna, Moja szkoła Wspomnienia, wydarzenia, ludzie, maszynopis, Józefów 2008.
• Gieysztorowa Irena, Zahorski Andrzej, Łukasiewicz Mariusz, Cztery wieki Mazowsza, Warszawa 1968.
• Korotyński Władysław, Losy szkolnictwa w Królestwie Polskim, Warszawa 1906
• Kucha Ryszard, Oświata elementarna w Królestwie Polskim 1864.- 1914, Warszawa 1982.
• Pazyra Stanisław, Najstarszy opis Mazowsza Jędrzeja Święcickiego, Warszawa 1974.
• Woźniak Teresa, Infrastruktura społeczno- oświatowa Dąbrówki, maszynopis, Pułtusk 2002.

Arkadiusz Wójcik