Henryk Loelhoeffel von Löwensprung, przybyły z Prus wschodnich 1740 r., został lekarzem nadwornym Augusta III-go, ożenił się z Konstancją Jauchówną, generałówną saską, osiadł w Warszawie, gdzie mu się urodziła córka Teresa, następnie żona Adama Cieciszowskiego, pisarza wielkiego koronnego (DW. 100 f. 1128; 103 f. 1072 i 110 f. 1130) i syn Karol Maurycy. Henryk, umarł 1763 r.; a wdowa po nim 1805 r. Karol Maurycy, ur. 1748 r. otrzymał indygenat na sejmie 1768 r. (V. L. VII f. 373), dyplom wydano mu 1775 r. i potwierdzono 1777 r. (Kancl. 42 f. 146; M. Lit. 220 A f. 139). W dyplomie zmieniono mu nazwisko na Lelewel i potwierdzono dawny herb, jaki otrzymał jego przodek Jerzy Frydryk Loelhoeffel 1713 r., od Wilhelma pruskiego. Herb ten przedstawia na tarczy ściętej w polu górnym srebrnym czarne orle skrzydło, w dolnym błękitnym złoty lew dwuogoniasty, wspięty, trzymający doniczkę z dwoma gałązkami konwalji (Ostr. Nr. 1738).
Karol Maurycy, chorąży, następnie porucznik gwardji pieszej koronnej, otrzymał 1781 r. dymisję w randze kapitana (K. IV. 70 f. 38), kasjer generalny Komisji Edukacyjnej 1779 r., łowczy liwski 1787 r., cześnik 1789 r. i komisarz cywilno-wojskowy ziemi liwskiej 1792 r., ożenił się 1784 r. z Ewą Szelucianką, cześnikówną rzeczycką, z którą zeznał tegoż roku zapis dożywocia, otrzymał 1785 roku w dziedzictwo Gortatowice i Stawiany, w sandomierskim, zawarł 1787 r. układ z Kołłątajem o sumy należne z tych wsi Akademji krakowskiej, kupił przed 1798 rokiem Wolę Cygowską i Retków od Szymanowskiego, wylegitymował się ze szlachectwa w Galicji zachodniej 1804 r. (Quat. VI f. 44), mianowany 1811 r. radcą w komisji oświecenia, umarł 1830 r. w Woli Cygowskiej, a wdowa po nim zmarła 1837 r. (DW. 96 f. 536; 98 f. 1052; 100 f. 206, 258, 259 i 261; 103 f. 349; 105 f. 40, 444 i 847; 108 f. 65; 112 f. 1131; 113 f. 554; Sig. 35 f. 214).
Dzieci ich: Juljanna zmarła panną; Marcjanna wyszła za Józefa Nosarzewskiego; Marjanna za Jana Majewskiego; Józef zmarł młodo; Jan Paweł, ur. 1796 roku, porucznik 1818 r., kapitan 1822 r. korpusu inżynjerów, adjutant generała Malletskiego 1815 r., kawaler orderu Św. Włodzimierza, podpułkownik i komendant Pragi 1831 r., emigrant 1832 r., inżynjer naczelny dróg i mostów w Szwajcarji 1837 r., umarł bezżenny w Berlinie 1847 r.; Joachim i Prot.
Joachim, ur. 22-go Marca 1786 r. w Warszawie, po ukończeniu szkół Pijarskich w Warszawie i Uniwersytetu w Wilnie, profesor liceum w Krzemieńcu 1809—1810 r., profesor Uniwersytetu w Wilnie 1815 r., w Warszawie 1818 r. i znów w Wilnie 1822 r., skąd usunięty za intrygą Nowosilcowa 1824 r., zamieszkał w Warszawie i oddał się pracy naukowej. Poseł żelechowski na sejm 1829 roku, członek Rządu Narodowego 1831 r., emigrował z całym rządem do Paryża i osiadł w Brukselli 1832 r., przewieziony ciężko chory do Paryża, umarł 29-go Maja 1861. Znakomity historyk, dał początek nowej szkole historycznej polskiej, nieocenione położył zasługi na polu historji i wszelkich nauk pomocniczych historycznych, ale jako działacz polityczny, zwłaszcza w rewolucji 1831 r., wielkie szkody narodowi wyrządził.
Prot Adam Jacenty, ur. 1790 r., oficer wojsk polskich, odbył kampanje 1809—1813 r., kawaler orderów: Virtuti Militari i Legji Honorowej, poseł na sejm 1825 r., dziedzic Woli Cygowskiej, wylegitymowany ze szlachectwa w Królestwie, z Józefy Śląskiej pozostawił, oprócz syna Jana Henryka, zmarłego 1834 r. Helenę za Janem Czaplickim; Wisławę za Juljuszem Rusockim; Augusta, ur. 1829 roku, zmarłego 1898 r. w Starostwie, w mławskim, po którym, z zaślubionej 1859 r. Pauliny Dmochowskiej: Aleksandra, Wiesława i Jan Paweł, i Tadeusza, dziedzica Babic, ożenionego z Antoniną Czaplicką.
Herbarz polski
wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich.
Cz. 1 t. 14
1911
