Po wojnie zdewastowane i wyludnione Ząbki szybko powracały do życia. Już w 1946 r. otrzymały ponownie oświetlenie elektryczne, restaurowana została działalność Ochotniczej Straży Pożarnej. Niebawem powstała przychodnia Ubezpieczalni społecznej, mieszcząca się zrazu w jednej tylko izbie i obsługiwana przez jednego lekarza, Władysława Popkowskiego, wieloletniego, później, kierownika Ośrodka Zdrowia. Powstaje też pierwsza w osadzie apteka. W 1948 r. ukończona została budowa szkoły podstawowej, jednak bez drugiego piętra i sali gimnastycznej. Ludność Ząbek, leżących zaledwie 7 km od Warszawy, szybko rośnie i w 1950 r. osiąga liczbę 3500 osób. Wzrostowi liczby mieszkańców nie towarzyszą jednak żadne inwestycje budowlane, stąd zagęszczenie w izbach mieszkalnych przewyższa wszelkie dopuszczalne normy.
2 lipca 1952 r. następuje nowy podział administracyjny regionu. Ząbki zostają włączone do powiatu wołomińskiego jako gromada. Organem terenowej władzy państwowej staje się Gromadzka Rada Narodowa. Jej pierwszym przewodniczącym został Zygmunt Rychłowski, zarazem sekretarz Ochotniczej Straży Pożarnej. Działalność GRN szybko stała się widoczna. Powstaje biuro Prezydium GRN, przychodnia lekarska otrzymuje pomieszczenie 4-izbowe, zaczynają się prace nad poprawą stanu ulic i dróg.
W 1956 r. Ząbki zostają podniesione do rangi osiedla. Przyłączono do nich Drewnicę. Po przełomie październikowym w Polsce zmienia się polityka społeczno-gospodarcza państwa – odżywają sklepy i warsztaty prywatne, odradza się budownictwo indywidualne. Znaczna część gruntów stanowiących własność poniemiecką Osiedlowa Rada Narodowa przydzieliła mieszkańcom pod budowę domków jednorodzinnych. W Ząbkach zaczął się trwający do dzisiaj ruch budowlany. Miejscowa OSP zbudowała sobie, drugą, wygodniejszą siedzibę. Dawne jej pomieszczenie otrzymała biblioteka.
W 1957 r. w Ząbkach powstał posterunek Milicji Obywatelskiej, co wpłynęło na poprawę stanu bezpieczeństwa. Nieustanny napływ ludności (już 7 tys. mieszkańców) spowodował konieczność budowy drugiej szkoły. Powstał komitet budowy szkoły, który otrzymał pod nowy budynek plac po starej cegielni przy ulicy Batorego. Znaczną część prac wykonali mieszkańcy w czynie społecznym. W 1962 r. nowa szkoła, mająca 15 izb mieszkalnych, salę gimnastyczną i inne pomieszczenia, została oddana do użytku. 1 lutego 1967 r. oddano też do użytku nowy budynek Ośrodka Zdrowia. Koło szkoły podstawowej nr 2 powstało osiedle domków jednorodzinnych. Drugie takie osiedle powstało przy dawnej ulicy Braci Melaków, koło zakładów „Agromy”, jednego z największych przedsiębiorstw na terenie Ząbek. Założono też spółdzielnię mieszkaniową „Wspólny Trud”, budującą bloki koło magazynu zbożowego, pozostałości po dawnej cegielni.
9 grudnia 1966 r. Ząbki zostały podniesione do rangi miasta. W tym czasie liczyły już 16 tys. mieszkańców. Pierwszym przewodniczącym Miejskiej Rady Narodowej został Wincenty Lempart. 17 października odsłonięto przy stacji kolejowej pomnik Bohaterów Ząbek i Drewnicy poległych lub zamordowanych w czasie II wojny światowej. W roku następnym przy szkole podstawowej nr 2 powstała szkoła zawodowa kształcąca mechaników samochodowych, ślusarzy i sprzedawców handlowych. Zaczął zmieniać się wygląd miasta. Powstają nowe ulice, chodniki, przebudowana zostaje sieć elektryczna, poprawia się stan oświetlenia ulic.
9 grudnia 1973 r. w ramach kolejnej reformy administracyjnej powstał w mieście Urząd Miejski. Pierwszym jego naczelnikiem został Antoni Nitczyński. W 1974 r. zaczęła się przebudowa i powiększanie szkoły nr 1. W tym czasie Ząbki liczą już 16 tys. mieszkańców. W mieście działa sieć sklepów państwowych, spółdzielczych i prywatnych, skład materiałów budowlanych, dwie kwiaciarnie, piekarnia, dwie piekarnie cukiernicze, szereg punktów usługowych i rzemieślniczych, restauracja, są pierwsze taksówki. Największymi zakładami pracy były w tym czasie: Przedsiębiorstwo Budowy Urządzeń Gazowniczych „Gazomontaż”, Warszawskie Przedsiębiorstwo Handlu Sprzętem Rolniczym „Agroma”, Chemiczno-Farmaceutyczne Spółdzielnie Pracy „Septofarma”. Znaczna większość ludności miasta związana jest jednak z Warszawą – tu się uczy i pracuje, tu robi zakupy, a swoją miejscowość traktuje jak hotel. Niewiele związana z Ząbkami, nie przywiązuje się do swego miasta, nie wpływa na jego rozwój. Stan taki trwa zresztą do dzisiaj.
Po reformie administracyjnej 1975 r. Ząbki wchodzą w skład województwa warszawskiego, znikają powiaty. Pierwszym naczelnikiem miasta został Adam Kowalczyk. Ząbki nadal się rozwijały, ale w żywiołowym, często chaotycznym tempie. Wszystkie niedociągnięcia okresu komunistycznego, braki w zaopatrzeniu, trudności mieszkaniowe, kryzysy polityczne i gospodarcze, brak demokracji itp. wpłynęły na postawy mieszkańców Ząbek. I tutaj powstaje silna „Solidarność”, zaczynają się konflikty społeczne. W pierwszych wolnych wyborach w czerwcu 1989 r. zwycięża, jak w całej Polsce, „Solidarność”. Zaczynają się głębokie przemiany polityczne i ustrojowe. W Ząbkach najsilniejsze wpływy uzyskał niebawem ZCHN, jego działacz Henryk Goryszewski, został wicepremierem rządu R.P. Zaczął się dynamiczny rozwój sektora prywatnego.
Opracował na p odstawie broszury Zygmunta i Jana Rychłowskiego „Ochotnicza Straż Pożarna w Ząbkach” i uzupełnił Leszek Podhorodecki
Wieści Podwarszawskie
NR 16 (116)
2 maja 1993
Drobne sprostowanie: Ząbki otrzymały prawa miejskie 1 stycznia 1967 r.