Antoni Małachowski
Przy czytaniu rozdziału VI-go niniejszego pamiętnika, porównując to jak jest obecnie w tym jak było, niestety niegdyś uwagę moją między innymi zatrzymuje na sobie szczególnie […]
Przy czytaniu rozdziału VI-go niniejszego pamiętnika, porównując to jak jest obecnie w tym jak było, niestety niegdyś uwagę moją między innymi zatrzymuje na sobie szczególnie […]
Szczęśliwym zdarzeniem dla Radzymina było osiedlenie się na stałe z rodziną około roku 1900 Juliana Frydrychewicza, warszawianina energicznego, światłego i pełnego zapału do pracy społecznej […]
Wobec tego, że Radzymin, czy to ze względu na walne targi miejscowe, czy jako przewozowa lub przejazdowa arteria komunikacyjna z Warszawą, często stawał się dużym […]
Z uwagi na okoliczności, jakie podobno towarzyszyły przy wstąpieniu p. Izydora Wysłoucha do zakonu, jak również nabycia przezeń tak zwanej kolonii, o czym na str. […]
Bitwa pod Radzyminem i w jego okolicach w 1920 r. przeszła do legend naszego narodu. Wiedzą o niej dzieci i młodzież z lekcji historii, czytają […]
W czasie wojny polsko-bolszewickiej inicjator powołania 150-osobowego Powiatowego Komitetu Pogotowia Wojennego (lipiec 1920). Organizator punktów żywnościowych dla żołnierzy w Radzyminie, w Wołominie i w Tłuszczu oraz licznych punktów werbunkowych dla wojska. Pierwszy w niepodległej Polsce starosta powiatu radzymińskiego (27 XII 1920−30 XI 1921). Naczelnik Wydziału Samorządowego w Urzędzie Wojewódzkim w Warszawie (30 XI 1920−1926), wicewojewoda warszawski (1926), wojewoda stanisławowski (18 XII 1926–12 IX 1927), wojewoda kielecki (12 IX 1927−28 II 1930), dyrektor Departamentu Samorządowego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i wiceminister spraw wewnętrznych (28 II 1930−IX 1939). Prezes Towarzystwa Krzewienia Kultury Teatralnej w Warszawie, członek zarządu Polskiego Banku Komunalnego i rady nadzorczej Banku Gospodarstwa Krajowego.
W tym odcinku przedstawiam zapomniana Bitwę pod Warszawą, która była impulsem dla Armii Krajowej oraz wybuchu Powstania Warszawskiego – bitwy, która zakończyła się radziecką porażką […]
W omawianym okresie do grona najbardziej aktywnie działających w mieście organizacji można zaliczyć m.in. Związek Strzelecki (jego prezesem przez wiele lat był pisarz hipoteczny w Radzyminie – Jan Łojkuń, a sekretarzem miejscowy komornik – Czesław Laube), Związek Peowiaków, Stowarzyszenie Młodzieży Katolickiej, Związek Pracy Obywatelskiej Kobiet, Stowarzyszenie Rezewistów i Byłych Wojskowych RP (najbardziej znani działacze: Jan Burkchard, Henryk Szymborski, Franciszek Sztajerwold oraz Stanisław Kronenberg), a także kierowane przez Karola Łobodowskiego oraz ks. Aleksandra Kobylińskiego Towarzystwo Gimnastyczne “Sokół”.
W okresie międzywojennym Żydzi posiadali sporo sklepów, hurtowni i warsztatów rzemieślniczych. Najbogatszym z nich był Zelman Radzymiński – właściciel browaru, tartaku i młyna. Z innych można wymienić: Wagmana – skład materiałów budowlanych oraz sklep spożywczo-kolonialny, Zylbersztajn – skład drewna, Oppenheim – sklep spożywczy, Elman – właściciel restauracji i Godełber, do którego należała piekarnia.
Mieszkańcy Radzymina z entuzjazmem powitali nadchodzącą Niepodległość i aktywnie włączyli się w organizowanie zrębów polskiej władzy w mieście. Już 10 listopada 1918 r. miejscowy oddział POW, pod dowództwem Juliusza Dudzińskiego, rozbroił stacjonujący w Radzyminie oddział żołnierzy niemieckich. Z gmachów publicznych zniknęły obce flagi oraz plakaty z zarządzeniami władz okupacyjnych. 14 listopada w radzymińskim kościele odbyło się nabożeństwo dziękczynne “za Ojczyznę”, które w obecności licznie zgromadzonych wiernych odprawił proboszcz parafii ks. Aleksander Kobyliński. Ludzie płakali ze wzruszenia, śpiewając “Boże coś Polskę”, a na ulicach miasta powiewały biało-czerwone flagi.
Film stworzony przez MJ_Drone Video – wycieczka szlakiem pomników upamiętniających Bitwę Warszawską. Słowa kluczowe: miejscowości Nadma | Ossów | Radzymin | Wołomin czas lata 1920 okresy wojna polsko-bolszewicka gmina Radzymin Radzymin […]
W dwudziestoleciu międzywojennym większość Żydów mieszkała w centrum miasta – przy Starym Rynku oraz w tzw. “okrąglaku”, czyli w skupisku domów i sklepów między ulicami: Warszawską, Konstytucji 3 Maja oraz Placem Tadeusza Kościuszki. W Radzyminie były wówczas trzy bóżnice – przy ulicach Warszawskiej i Zduńskiej. Istniały także szkoły religijne: cheder – elementarna szkoła żydowska, jesziwa – odpowiednik świeckiej szkoły średniej oraz utworzona w 1922 r. przez Agudas Izrael szkoła dla dziewcząt pod nazwą Bejt Jakow. Wymienione szkoły miały wyłącznie prywatny charakter. Ponadto część dzieci uczęszczała do państwowych szkół powszechnych, np. od 1934 r. dzieci żydowskie uczyły się w budynku obecnej Szkoły Podstawowej nr 1.
Już w latach czterdziestych XIX wieku w Radzyminie istniała silna i dobrze zorganizowana gmina żydowska. W 1840 r. ze składek członków gminy została wybudowana przy ulicy Warszawskiej okazała, drewniana bóżnica. Żydzi opanowali handel w mieście i okolicznych wsiach. Dzierżawili karczmy dworskie oraz prowadzili spółkę przewozową. Zajmowali się również rzemiosłem i pośredniczyli w różnego rodzaju transakcjach handlowych. Ponadto w latach trzydziestych XIX wieku Jonisz i Dawid Bernbaumowie otworzyli niewielką fabrykę mydła.
W połowie maja Komisja Porządkowa Księstwa Mazowieckiego zaczęła organizować w Kobyłce magazyny wojskowe. Później postanowiła w zniszczonym przez kozaków budynku fabryki pasów założyć szpital dla żołnierzy. Sukcesorzy Filsjeana prosili Komisję Porządkową, by budynek manufaktury “nie był na lazaret obrócony” (t.II, s.419). Prawdopodobnie władze nie ustąpiły im w tej sprawie. Natomiast 25 września Rada Najwyższa Narodowa, powstała na miejsce Rady Zastępczej Tymczasowej, postanowiła wypłacić rodzinie Filsjeana 1000 zł odszkodowania. Umotywowała to tym, że po śmierci dyrektora i zniszczeniu manufaktury jego żona i dzieci pozostały bez środków do życia.