Radzymin w latach 1864-1914

Wkrótce po upadku Powstania Styczniowego władze rosyjskie dokonały zmian administracyjnych w Królestwie Polskim. Między innymi z części powiatu stanisławowskiego utworzyły w 1865 r. powiat radzymiński (później wołomiński).

Powiat radzymiński

W 1872 roku powiat radzymiński obejmował 309 wsi i osad, 99 folwarków i tylko jedno miasteczko – Radzymin. Zamieszkiwało go wówczas prawie 45 tysięcy osób, w tym prawie 4500 Żydów i ponad 3100 protestantów, kolonistów niemieckich przybyłych na teren powiatu w ciągu XIX wieku.

Władysław Korsak

Władysław Korsak
Władysław Korsak

W czasie wojny polsko-bolszewickiej inicjator powołania 150-osobowego Powiatowego Komitetu Pogotowia Wojennego (lipiec 1920). Organizator punktów żywnościowych dla żołnierzy w Radzyminie, w Wołominie i w Tłuszczu oraz licznych punktów werbunkowych dla wojska. Pierwszy w niepodległej Polsce starosta powiatu radzymińskiego (27 XII 1920−30 XI 1921). Naczelnik Wydziału Samorządowego w Urzędzie Wojewódzkim w Warszawie (30 XI 1920−1926), wicewojewoda warszawski (1926), wojewoda stanisławowski (18 XII 1926–12 IX 1927), wojewoda kielecki (12 IX 1927−28 II 1930), dyrektor Departamentu Samorządowego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i wiceminister spraw wewnętrznych (28 II 1930−IX 1939). Prezes Towarzystwa Krzewienia Kultury Teatralnej w Warszawie, członek zarządu Polskiego Banku Komunalnego i rady nadzorczej Banku Gospodarstwa Krajowego.

Życie społeczno-polityczne w Radzyminie w okresie międzywojennym (I)

radzymin ii rp
radzymin ii rp

Mieszkańcy Radzymina z entuzjazmem powitali nadchodzącą Niepodległość i aktywnie włączyli się w organizowanie zrębów polskiej władzy w mieście. Już 10 listopada 1918 r. miejscowy oddział POW, pod dowództwem Juliusza Dudzińskiego, rozbroił stacjonujący w Radzyminie oddział żołnierzy niemieckich. Z gmachów publicznych zniknęły obce flagi oraz plakaty z zarządzeniami władz okupacyjnych. 14 listopada w radzymińskim kościele odbyło się nabożeństwo dziękczynne “za Ojczyznę”, które w obecności licznie zgromadzonych wiernych odprawił proboszcz parafii ks. Aleksander Kobyliński. Ludzie płakali ze wzruszenia, śpiewając “Boże coś Polskę”, a na ulicach miasta powiewały biało-czerwone flagi.

Źródła sukcesu

Organizacje partyjne w pow. Radzymin prowadzą zdecydowaną walkę z opornym kułactwem. W walce tej umiano pozyskać średniaka. Mówi o tym realizacja planu skupu, mówi o tym akces wielu przodujących średniaków do partii. I to właśnie w decydującej mierze zapewniło pow. Radzymin zwycięstwo w walce o zboże i podatki.

Poznaj swój powiat

Inscenizacja okolicznościowa wystawiana przez zespół uczennic z Willi-Góry, w barwnych sukienkach i mazurskich fartuszkach.
Inscenizacja okolicznościowa wystawiana przez zespół uczennic z Willi-Góry, w barwnych sukienkach i mazurskich fartuszkach.

Poustawiane dookoła odpowiednie transparenty, wielkiemi napisami głosiły o korzyściach dobrej książki. Starannie przygotowano również wystawę prac świetlicowych, na którą złożyły się roboty tkackie, zeszyty z „monogramami” i wykresy, ilustrujące owe opisy. Zwiedzający mieli okazję zapoznania się z obecną sytuacją powiatu. Popisy inscenizowane na specjalnem podwyższeniu, zdaleka już biły w oczy. Za sceną usadowiła się dziarsko przygrywająca orkiestra strażacka, a w dali sznury furmanek, któremi przybyli świetliczanie.