Niemcy w Polsce: wspólna polska i niemiecka historia

Kościół w Nadbieli, 1930
Kościół w Nadbieli, 1930

Około 11 000 niemieckich chłopów przeniosło się w rejon Wołynia, dziś w zachodniej Ukrainie, gdzie obiecano im lepszą ziemię i warunki życia. Mój pradziadek Martin również właśnie podążał wschód, kiedy poznał swoją późniejszą żonę Luise, która mieszkała w okolicach Mińska Mazowieckiego. Tam też pobrali się i pozostali. Mieli ośmioro dzieci i początkowo mieszkali prawdopodobnie w Wólce Pieczącej, następnie przenieśli się do wsi Stare Grabie, niedaleko Radzymina. Ich najmłodszy syn Daniel i jego żona Emma ze wsi Leśniakowizna, są moimi dziadkami. Do 1915 r. mieszkali w Starym Grabiu. Pradziadek Martin zmarł w 1904 r. i został pochowany na pobliskim cmentarzu w Nowych Ręczajach.

Zapomniane obrzędy weselne i pogrzebowe (I)

Para młodych. Kobieta w charakterystycznej girlandzie na głowie i długim welonie, Kury, lata 40 XX w.
Witanie młodych chlebem i solą po przyjeździe z kościoła, Balcery, lata 50 XX w.

Wyniki badań etnograficznych przeprowadzonych przez Ośrodek Dokumentacji Etnograficznej na terenie powiatu wołomińskiego. „Taki jest nasz obyczaj odwieczny przez setne pokolenia ojców naszych na tej ziemi […]